qilish , shuningdek, shaxsiy kuch va g'ayratiga, q ob iliy atiga
m oyillik n i aniqlaydigan m e z o n la r nazorat loku si ( lo t in -
ch a —
Lokus o'rnashgan jo y ;
fransuzcha
controle
—
tekshi-
rísh
degan m a’n oni anglatadi) deb ataladi. M a ’lu m k i, o ‘z
xulq-atvori va o ‘z faoliyati sabablarini tashqi o m illa rd a n
d eb tushunishga m oyil o d a m la r mavjud.
Psixologiya fanida n azoratni lokallashtirish d e g a n d a ,
shaxsning individual faoliyati natijalari u ch un m a s’u liy a tn i
tashqi kuch va sharoitlarda qayd q ilish n i, s h u n in g d e k ,
ularning kuch-g'ayratiga, qobiliyatiga m oyilligini b elg ila y -
digan sifatlar majmuasi tushuniladi. N azoratni lokallashtirish
tashqi (eksternal) ham da ichki intcrnal turlarga ajratiladi.
Nazoratni tashqi lokallashtirishga ba’zi misollarni keltiram iz:
135
x o d im ishga, talaba darsga kech qolsa, bu hodisani turlicha
b ah o n alar bilan izoh lash ga harakat qiladi: 1) avtobus o ‘z
vaq tida kelm adi; 2) yoM ovchilar k o‘p b o lg a n lig i uchun
a v to b u sg a ch iq a o lm a d im ; 3) avtob u s ju d a sek in yurdi;
4 ) transport buzilib q old i; 5) ko'chada y o ‘l harakati fojiasi
y u z bergani tufayli u shlan ib qoldik va h okazo. Psixofogik
tadqiqotlar nazoratning cksternal lokallik turining n am oyon
b o li s h i shaxsning m u ayyan nuqson va illattariga bevosita
b o g'liq ligin i k o ‘rsatm oqda. C h u n on ch i, in son n in g m as’u-
liy a tsizlig i, o ‘z im k o n iy a tig a ish on m asligi, hadiksirashi,
xavfsirashi, shaxsiy n iyatin i ro‘yobga chiqarishni paysalga
Download Do'stlaringiz bilan baham: |
