O zbek iston respublikasi oliy va 0 ‘rta maxs*js ta’lim vazirligi

tasn ifla sh n in g u m u m b irlik tam oyili m avjud em as. Shu 
tufayli aksariyat hollarda bir irodaviy xislat q o'sh aloq atama 
bilan belgilanishi d avom etib kclmoqda (m asalan, mustaqillik 
va tashabbuskorlik, ju r’at va dadillik, tirishqoqlik va qat'iyat- 
lilik, vazm in lik va o 'z in i uddalash kabilar).
152

---

P sixologiyad a irodani ek sp erim en ta l o ‘rganishga oid  
qator ilm iy tadqiqotlar mavjud b o ‘Iib, ayrim laridan n a m u - 
nalar k cltira m iz. K o ‘p ch ilik ta d q iq o tc h ila r E .l.lg n a te v  
qoMlagan m etod ik a va uning natijalariga xayrixohlik b ild i- 
radilar. L ckin m uallifning o ‘zi uni b ah olash d a juda e h ti- 
yotkorlik bilan m unosabatda b o'lad i. U n in g m ulohazasicha, 
ushb u m e to d ik a yetarli darajada is h o n c h li, iro d a n in g  
torm ozlan ish i paydo b o'lish in i tad q iq q ilishda qoniqarli 
natijalar b erish i m u m k in, a m m o u n d a n „ te st“ sifatid a 
foydalanish k o‘ngildagidek k o‘rsatkichlarga olib kelm asligi 
ehtim oldan xoli em as. Ushbu m etod ik an in g mohiyati shun- 
daki, m u skulning kuchli qisqarishidan kcyin o ‘zin ing tin ch  
h ola tiga q aytish d agi qarshiliklarni y e n g ish x u su siy atin i 
tajribada tckshirishdir. Shu va ziyatd a irodaviy z o kriqishni 
bartaraf etish n am oyon boMadi. M u allifn in g ta ’kidlashicha, 
m u sk u lla rn in g q isqarishini z o ‘riq ish p aytid a bir lahza 
to ‘xtatib q o lish , irodaning shartli k o ‘rsatkichi sifatida qabul 
qilinishi m u m k in. Chunki m azkur jarayon d a inson o ‘z ta­
na a'zolari m uskulini ongli b oshqarish uquviga ham ega. 
E.I. Ignatcv tadqiqotida maksimal qisilishidan keyin irodaviy