Образец листа A4 с рамкой и большим штампом гост

1.6 Sheyelit konsentratini parchalash texnologiyasi
Ko‘pchilik sanoat korxonalarida sheyelit konsentratini parchalash orqali volfram olinadi. Bunda quyidagi texnologik usullar qo'llaniladi:
soda bilan parchalash,
sodaning suvli eritmasi
avtoklavda parchalash va kislotalar bilan parchalash
Bunda biz soda bilan parchalash texnologiyasini ko’rib chiqamiz Soda bilan parchalash texnologiyasi. Bu jarayon quyidagi reaksiya asosida olib boriladi:
CaWO_qattiq+ Na,₂CO _suyuq = Na₂,WO₄, + CaCO₃
Bu reaksiya to‘liq oxirigacha borishi reaksiyaning muvozanat konstantasiga bog‘liq, ya’ni jarayon 20°C haroratda [Na₂CO₃]/ [Na₂WO₄]=0,78 ga teng bo‘lib, jarayon davomida to'liq sheyelit konsentratini parchalash uchun, ya’ni 294 g Na₂W 0₄ hosil qilish uchun reaksiya bo‘yicha 106 gr Na₂CO₃ olish kerak. Lekin jarayonni oxiriga yetkazish uchun eritmada ko‘p miqdorda soda [Na₂CO₃]/294=0,78 yoki [Na_2,CO₃]=0,78-294=230 gr kerak bo‘ladi. Shunga ko‘ra reaksiya to‘liq borishi uchun sodaning umumiy miqdori 230+106=336 grammni tashkil qilishi kerak. Bu sodani stexeometrik jihatdan 3,17 marta ko‘p sarflanishini ko‘rsatadi. Shuning uchun bu jarayonda soda minimal qiymatidan ko‘proq olinishi kerak. Bu reaksiyada cho'ktirish jarayonini to'liq olib borish uchun ma’lum miqdorda kvars qumi hamda qisman chiqindilardan qo'shish lozim. Unda shixtada kechadigan jarayon quyidagi reaksiyalar ko‘rinishida bo'ladi:
CaWO4 + Na₂CO₂ + SiO₂ = Na₂WO₄ + CaSiO,₃ + CO₂
Bu reaksiya ikki bosqichda boradi, ya’ni:
Na₂C0₃ + Si0₂ = Na₂Si0₃ + CO₂
CaW0₄ + Na₂Si0₃ = Na₂W0₄ + CaSi0₃
Ko‘rinib turibdiki, sheyelitni sodali parchalashda shixtaning tarkibi maydalangan sheyelit konsentrati 50—100% miqdorda ko‘p bo‘lgan Na₂C0₃ kvars qumi va chiqindilardan iborat bo‘lishi kerak Demak, bu texnologik jarayonda ko‘p miqdorda soda sarflashga to‘g‘ri keladi. Bu esa olingan mahsulot tannarxiga ta’sir qiladi. Shuning uchun hozirgi vaqtda sheyelit konsentratini parchalashda boshqa usullardan foydalaniladi. Bu texnologik jarayon quyidagi 2- chizma orqali amalga oshiriladi va unda ushbu reaksiya sodir etadi:
Ca₂WO_4qattiq + Na₂CO_{3 eritm a}Na₂WO_{4 eritma}+ CaCO₃

Sodaning suvli eritmasi bilan avtoklavda parchalash texnologiyasi