Oda genetikasiga doir masalalar to’plami

ODAM GENETIKASIGA DOIR MASALALAR TO‘PLAMI 
60 
chastotalarini aniqlang (jigarrang ko‘z A havorang ko‘z a ustidan to‘liq dominantlik 
qiladi). 
Xardi-Vaynberg formulasiga muvofiq, havorang ko‘zli aa-genotiplarning 
uchrash chastotasi aa=q
2
=0,49 ga teng. U holda a allelning uchrash chastotasi q=√q
2
=√0,49
=0,7 ga teng. Allellarning yig‘indisi 1ga tengligini bilgan holda, A alleli (p) 
ning chastotasini aniqlaymiz: p+q=1. p=1–q=1-0,7=0,3; a=0,3. Dominant 
gomozigotali AA genotipning uchrash chastotasi – AA = p
2 
= 0,3
2 
= 0,09 yoki 9% ga 
teng. Geterozigotali Aa genotipning uchrash chastotasi quyidagicha aniqlanadi: 
Aa = 2pq = 2 (0,3 x 0,7) = 2 x 0,21 = 0,42 yoki 42%. 
79-masala. Alohidalangan odamlar populyatsiyasining birida 16% aholi rezus-
manfiy qonga (retsessiv belgi) ega. Shu populyatsiyada rezus-manfiy qon geni 
tashuvchi geterozigotali odamlar sonini aniqlang? 
80-masala.* G‘arbiy Yevropa davlatlaridan birida 20000 ta tug‘ilgan bolaga 1 
ta albinos to‘g‘ri keladi. Populyatsiyaning genetik tarkibini toping? 
Masalaning yechilichi: 
Albinos fenotipni belgilovchi retsessiv gomozigotali genotipning uchrash 
chastotasini aa = q
2 
deb olsak, u holda aa = q
2
= 0,00005; q = √0,00005
=0,00707;
q = a = 0,007;
 
A allelli (p) ning uchrash chastotasi p + q = 1. p = 1 – q = 1 - 0,007 = 0,993;
Genotiplarning uchrash chastotalari p
2 
+ 2pq + q
2 
= AA+ 2Aa + aa = (0,993)
2 
+
+ 2 (0,993 x 0,007 ) + (0,007)
2 
= 0,9860 + 0,0139 + 0,00004 = AA = 98,60 + Aa = 
1,39 + aa = 0,04. 
81-masala. AQShda aholining 30 foizini feniltiokarbamidning achchiq ta’mini 
sezadilar, 70%i esa sezmaydilar. Bu qobilyat retsessiv a geni orqali naslga beriladi. A 
va a allellarining hamda AA, Aa, aa genotiplarining mazkur populyatsiyada uchrash 
chastotalarini aniqlang?