Олдиндан зўриқтирилган темир-бетон технологияси

Ostankino televizion minorasi. Moskvadagi Ostankino televizion 
minorasining diametri 74 m balandligi 3 m bo‗lgan monolit poydevori 
teleminoraning 32000 tonna vaznini ko‗tarib turibdi. 
6.10 – rasm. Moskva 
shahridagi Oston 
Kino teliverion 
minorasi. 

---

110 
Poydevor 104 po‗lat arqon bilan zo‗riqtirilgan. Har bir po‗lat arqon 5 mm 
diametrli 24 simdan tashkil topgan va gidravlik domkratlar yordamida 60 t kuch 
bilan taranglashtirilgan. 
Teleminoraning devorining ichki yuzasidan 50 mm masofada diametri 38 
mm bo‗lgan gilza ankerli 150 po‗lat arqon umumiy 10400 t kuch bilan tarang 
qilib tortilgan. Bu esa teleminorani shamol ta‘siridan hosil bo‗ladigan kuchlar va 
quyosh 
nuridan 
bir 
tomonlamali 
qizishidan 
hosil 
bo‗ladigan
deformatsiyalanishini kamaytiradi. 
Hammaga ma‘lumki, xar qanday inshootni qurilishi poydevordan 
boshlanadi. Inshoot qanchalik baland bo‗lsa, uning poydevori uchun chuqurlik 
shunchalik chuqur qaziladi. Ostankino teleminorasining balandligi yarim 
kilometr atrofida qilib loyihalanganiga qaramay, uning poydevorining chuqurligi 
bor-yo‗g‗i 4,5 metr qilib, ya‘ni uning balandligining 1 foizidan ham kam 
kattalikni tashkil etadi. 
Inshoot bolalarning «vanka-vstanka» o‗yinchog‗iga o‗xshatib qurilgan. Bu 
o‗yinchoqni qanchalik yiqitishga harakat qilinmasin u har doim tikka turib 
qolaveradi, chunki uning asosiy vazni tag qismida joylashgan. Ostankino 
teleminora- sining xam umumiy vaznining to‗rtdan uch qismini (55 ming tonna) 
uning poydevori va uning balandligining to‗qqizdan birini tashkil etuvchi 
oyoqlarining vazni tashkil etadi. Shuning uchun uni na kuchli bo‗ronlar, na 
zilzilalar yiqita oladi. Shuning uchun kengligi 9,5 va diametri 60 metr bo‗lgan 
xalqasimon poydevor barpo etilgan.
Bunday ulkan temir-beton inshoot betonlash ishi uzluksiz bajarilgandagina 
mustaxkam bo‗ladi. Shuning uchun teleminorani barpo etish uchun 500 kecha-
kunduz davomida va obi-havo sharoitlariga qaramay, balandlik 384 metrga 
etgunga qadar uzluksiz betonlash ishlari amalga oshirilgan. Shundan so‗ng uning 
ustiga vazni 23 tonna bo‗lgan 149 metrlik metall antenna o‗rnatilgan.