Олдиндан зўриқтирилган темир-бетон технологияси

 
 

---

111 
Ostankino teleminorasi: 
 
Balandligi – 540 m (minoraning dastlabki 
balandligi 533 metr bo‗lgan, keyinchalik bayroq 
o‗rnatiladigan tig‗ o‗rnatilgan). 
 
Beton qismining balandligi – 385- m. 
 
Poydevorning chuqurligi 4,6 metrdan chuqur 
emas. 
 
Minoraning poydevor bilan vazni - 51 400 t. 
 
Inshootning konussimon asosi 10 ta tirgakka 
tayanadi. Tayanch-oyoqlar orasidagi o‗rtacha 
diametr – 65 metr. 
 
Minoraning xalqasimon kesimi 149 dona po‗lat 
arqonlar bilan tortib siqib mahkamlangan. 
Minora uchining kuchli shamol ta‘siridagi 
og‗ishi – 12 metr. 
Burdj Xalifa. Beton va temir-betondan 
tayyorlangan 
konstruksiyalarning 
po‗latga 
nisbatan mustahkam va ishonchligining isboti 
sifatida 2010 yili Dubayda (BAA) qurib 
bitkazilgan Burj Khalifa osmono‗par minorasini 
keltirishimiz mumkin. Bu bino hozirgi vaqtda 
inson tomonidan yaratilgan eng baland inshoot 
bo‗lib, uning balandligi 828 metrni tashkil etadi. 
Burj Khalifa ni qurish uchun maxsus markadagi beton ishlab chiqilib, uzoq 
vaqt 50
0
С haroratga chidamli qilib yaratilgan. Ushbu dunyoda boshqa 
o‗xshashligi yo‗q bu gigant inshootning noyobligini uning asosiy 
xarakteristikalaridan bilib olishimiz mumkin: metall shpilining uchigacha bo‗lgan 
umumiy balandlik – 828 m, temir-beton binoning balandligi – 643,3 m, qavatlar 
soni – 164, umumiy yuza - 344000 m
2
.
6.11 – rasm. Ostankino 
teleminorasi. 
6.12-rasm. Burj Khalifa 
osmono‟par minorasi. 

---

112 
Osmono‗par binoni qurish ishlari 2004 yili boshlangan bo‗lib, xaftasiga 1-
2 qavatdan barpo etilgan. Inshootning qurilishiga 320 ming kub metr oldindan 
zo‗riqtirilgan temir-beton va 60 ming tonnadan ortiq po‗lat armatura sarf bo‗lgan. 
Bino poydevori va konstruksiyasini beonlash uchun siqilishdagi 
mustahkamligi 80 N/mm
2
bo‗lgan 170 ming m
3
betondan foydalanilgan.
Qurilish ishlari eng ilg‗or zamonaviy texnologiyalardan foydalanib kuniga 
uzluksiz 12 soatdan 2 smenada olib borilgan. Yuqori mustahkamlikka ega beton 
611 m balandlikgacha betonnasoslar yordamida yetkazib berilgan. Bu esa hozirgi 
vaqtgacha dunyo rekordi bo‗lib qolmoqda. Monolit konstruksiyalar qolipini 
echish har 10 soatda amalga oshirilgan. Bu ko‗rsatkichlar zamonaviy beton 
modifikatorlaridan foydalanish hisobiga amalga oshirilgan. 
Burj Khalifa me‘morchilik va muxandislik tafakkurining buyuk 
yutuqlaridan biri bo‗lib, shubxasizki jasurlik bilan qabul qilingan qurilish 
loyihalardan biri sifatida tarixda o‗z o‗rnini egalladi. Shubxasizki bu inshoot 
o‗zining balandligi bo‗yicha yetakchiligi uzoq vaqt saqlanib qolmasa kerak, 
chunki xademay u o‗z o‗rnini biror boshqa dadil va ajoyib loyihaga bo‗shatib 
berishisha shubxa yo‗q. 
Hozirgi vaqtda ana shunday loyihalardan ba‘zilari mavjud. 
Bularga 
kelajakda 
qurilishi 
qurilishi 
mo‗ljallanayotgan 
quyidagi 
ob‘ektlarni misol qilib keltirishimiz mumkin: 
- Kingdom Tower (Jidda shahri. Saudiya Arabistoni. Balandligi – 1000 m 
(6.13-rasm); 
- Mubarak Al Kabir minorasi (Kuvayt). Balandligi – 1001 m (6.14 – rasm); 
- Ozarbayjon minorasi, (Boku, Ozarbayjon). Balandligi -1050 m (6.16 – 
rasm); 
- Nakxiil minorasi, (Dubay, BAA). Balandligi – 1200 m (6.15 – rasm). 

---