Oli\' va o•rta maxsus ta'lim vazirligi o•rta maxsus

Vodorodning olinishi. Vodorod laboratoriya sharoitida quyidagi usullar bilan olinadi:

1. 
   suvga faol metal/a, ta 'sir ettirish. Ishqoriy va ishqoriy-yer metallaridan natriy, kaliy, litiy, kalsiylar odatdagi temperaturada suvdan vodorodni shiddatli siqib chiqaradi, masalan:
   

2Na + 2H ₂0 = 2NaOH + H₂, 2K + 2H ₂0 = 2KOH + H₂,
Ca+ 2H₂0 = Ca(OH) ₂ + H₂
Boshqa metaJlar ham suvdan vodorodni siqib chiqarishi mum­ kin, lekin unday reaksiyalar ancha yuqori ·temperaturada sodir bo'ladi:

2. 
   faollik qatorida vodoroddan oldin turadigan meta/largo kis­
   

/ota ta 'sir ettirish. Rux, temir kabi metallarga kislota ta'sir ettiril­ sa, vodorod ajralib chiqadi:
Zn+ 2HCI = ZnCl ₂ + H ₂
Fe+ 2HCI = FeCl₂ + H ₂

2. 
   gidroksidi amfoter xossaga ega bo'lgan meta/largo ishqor eritmasi ta 'sir ettirib ham vodorod olish mumkin. Masalan, o'yuvchi natriy eritmasiga rux yoki aluminiy bo'lakchalari solib qizdiriJsa, vodorod ajralib chiqadi:
   

2Al + 2NaOH + 2H ₂O = 2N aA1O ₂ + 3 H₂i
Texnikada vodorod quyidagi usulJar bilan olinadi:

9. 
   toza vodorod suvni e/ektro/iz qilib olinadi. Toza suv o'zidan elektr tokini yaxshi o'tkazmaydi. Suvning e)ektr o'tkazuvchanligini oshirish uchun unga oz miqdorda o'yuvchi natriy yoki su)fat kis)ota qo'shiladi. Suvdan elektr toki o'tkaziJganda suv parchala­ nadi: katodda vodorod, anodda kislorod ajralib chiqadi;
   

2. 
   KCJ, NaCl ning suvdagi eritmalarini elektroliz qiJib, o'yuvchi natriy va o'yuvchi kaJiy olishda ham vodorod ajraJib chi­ qishi mumkin;
   
3. 
   konversiya usuli. Konversiya usuli bilan vodorod olish bir qancha bosqich)ardan iborat:
   
   1. 
      ko'mir cho'g'i ustidan suv bug'i o'tkazib, H₂ va CO ara)ash­ masi olinadi:
      

C + H ₂0 = H ₂ + CO
Bu aralashma suv gazi deb ataladi. Bu yonuvchan moddadir;

2. 
   vodorodni is gazi - CO dan tozalash uchun aralashmaga yana suv bug'i qo'shib, uning ustidan qizdirilgan temir (Ill) oksid o'tkaziladi. Bu vaqtda is gazi temir (III) oksid katalizatori ishtirokida suvdan kislorodni tortib olib karbonat angidridga ayla­ nadi:
   

CO+ H ₂O = CO+ H₂

4. 
   endi vodorodni karbonat angidriddan tozalac;h uchun ard­ lashma 20 atm bosim ostida suv orqali o'tkaziJadi: karbonat an­ gidrid suvda eriydi, vodorod esa toza ho)da ajralib chiqadi,
   
5. 
   tabiiy gaz (metanni) Navoiy va Chirchiq kombinatlarida yuqori temperaturada va katalizator ishtirokida konversiyaga uchratib vodorod oJinadi: