Oli\' va o•rta maxsus ta'lim vazirligi o•rta maxsus

K₂SO₄· AliCSO ₄) ₃ • 24H₂O.
Achchiqtoshlar ko'nchilik sanoatida, teriga ishlov berishda, bo'yoqchilikda, tibbiyotda va qog'oz sanoatida ishlatiladi.
10.7- §. Sulfat kislotaning olinishi
Hozirgi vaqtda sulfat kislota sanoatda ikki usu) bilan: kontakt usulda va nitroza usulida olinadi. Nitroza (minora) usulini 1758- yilda Angliya olimlari kashf qilishgan, keyinchalik 1827-yilda Gey­ Lyussak va 1859-yilda Glover tomonidan bu usu! takomillashtiril­ di. Kontakt usuli bilan sulfat kislota olishni 1831-yilda ingliz olimi
P. Filips ishlab chiqdi va bu ikkala usul ham tez orada dunyoga tarqaldi.
lkki usulda ham dastavval SO₂ olinadi. S oltingugurtni yon­ dirish, temir kolchedan (F eS₂) ni kuydirish yo'li bilan olinadi. Sulfit angidrid olishning nihoyatda muhim manbayi rangli metal­
lurgiya zavodlaridan chiqadigan gazlardir. Zavodda I t mis suyuq­ lantirib olishda 7,5 t SO₂ ajralib chiqadi, bundan esa IO t dan ortiq sulfat kislota hosil qilish mumkin.
I. Kontakt usuli. Bu usul uch bosqichdan iborat: I) SO₂ ning
olinishi; 2) SO ₂ ning SO₃ ga aylantirilishi va 3) H ₂SO₄ hosil qilinishidir.
I. Pirit FeS ₂ kuydirilganda quyidagi reaksiya boradi: 4FeS₂ + 1 10 ₂ = 2Fe ₂O ₃ + 8SO₂ + 815 kkal
Piritda turli qo'shimchalar bo'ladi. Pirit yonganda bu qo'shim­ chalar ham yonib, S0 ₂ bilan aralash chiqadi. Sulfit angidridni bu qo'shimcha mahsulotlar (kislorod, azot, chang, nam, mishyak birikmasi As₂0 ₅ , fosfor birikmalari)dan tozalash zarur, aks hol­
da S0 ₂ ni oksidlashda ishlatiladigan katalizator zaharlanishi mumkin.
Gazni mishyak birikmalaridan va changdan tozalash uchun gaz maxsus elektr tozalagichlardan hamda yuvish minorasidan o'tkaziladi, nam esa quritish minorasida konsentrlangan sulfat kis­ lotaga yuttiriladi.

2. 
   Shu usulda tozalangan va tarkibida kislorod bor sulfit angid­ rid issiq almashtirgichda 450 °C gacha qizdiriladi, so'ngra tokcha- lariga katalizator V₂0 ₅ to'ldirilgan kontakt apparatga o'tadi. kon­
   

takt apparatida sulfit angidrid sulfat angidridga qadar oksidlanadi:
2S0 ₂ + 0 ₂ 2S0 ₃ + 46,8 kkal
Kontakt apparatida kislorod miqdorining ko'payishi sulfat an­ gidridning hosil bo'lishidagi reaksiya unumini oshiradi. 450 °C temperaturada, odatda, 95% va undan ko'p sulfat angidrid hosil bo'ladi.

2. 
   Hosil qilingan sulfat angidrid sulfat kislotaga yuttiriladi. Bunda paydo bo'lgan mahsulot o/eum dcyiladi. Sulfat angidrid sulfat kislotada shunchaki eribgina qolmay, balki u bilan qisman o'zaro ta'sir etib, pirosulfat kislota (H ₂S₂0 ₇) hosil qiladi:
   

H₂S0 ₄ + S0 ₃ = H₂S ₂0 ₁
Oleumga va pirosulfat kislotaga suv qo'shib, istalgan konsen­ tratsiyadagi sulfat kislota hosil qilish mumkin:
H2S207 + H20 = 2H2so.