Олий таълимнинг

10.4-расм. Монопол товар нархига солиқнинг таъсири.

Натижада чизиғи чекли даромад чизиғини, янги нуқтада кесиб ўтади. Биз солиқга тортилмаган вақтдаги ишлаб чиқариш ҳажми ва нарх ни ва солиқга тортилгандан кейинги ишлаб чиқариш ҳажми ва нарх ларни оламиз.

Чекли харажат чизиғини юқорига силжиши ишлаб чиқариш ҳажмини дан гача пасайтиради, нархни дан га кўтаради. 5-расмдаги графикдан кўриниб турибдики, нархнинг ўсиши солиқ миқдоридан катта .
Бунинг сабаби, монопол бозорда нархнинг чекли харажатга нисбати талабнинг эластиклигига боғлиқ.


,

Масалан, бўлса, монопол нарх формуласига кўра, солиқ га тенг бўлганда,нарх солиқ миқдорига нисбатан икки баробар ортади.

Таянч иборалар

Cоф монополия, олигополия, монопол рақобат бозори, монопсония, бозор ҳокимияти, монопол нарх, Лернернинг монопол кўрсаткичи, Херфиндал-Хиршман индекси, соф йўқотиш.

Такрорлаш учун саволлар
Бозор турлари қандай аниқланади?
Рақобатлашмаган бозорларда нарх ва ишлаб чиқариш ҳажми қандай аниқланади?
Лицензия, патент, муаллифлик ҳуқуқи рақобатга қандай таъсир кўрсатади?
Монополиянинг жамият учун фойдали ва зарарли томонларини изоҳлаб беринг.
Бозор ҳокимияти деганда нимани тушунасиз?
Монопол нархга солиқ қандай таъсир кўрсатади?


Тавсия этиладиган адабиётлар

Ғуломов С.С., Алимов Р.Х., Салимов Б.Т., Ходиев Б.Ю. Микроиқтисодиёт. -Т.: Шарқ, 2001.

2. Роберт Пиндайк, Даниель Рубинфельд. Микроиқтисод. Инглизчадан таржима. –Т.: Шарқ, 2002.
3. Игнатьева, Моргунова. Микроэкономика. www.economics.ru
11-МАВЗУ. МОНОПОЛ РАҚОБАТ ВА БОЗОР САМАРАДОРЛИГИ
(2 соат)


1. Рақобатлашган бозор мувозанати
2. Олигополия
3. Курно модели ва мувозанати
4. Келишув ечими (Картел ечими).
11.1 Рақобатлашган бозор мувозанати

Юқорида кўрган эдикки, рақобатлашган бозорда истеъмолчи ва ишлаб чиқарувчиларнинг ортиқчаликлари ўзининг максимал қийматига эришади. Монопол рақобатлашган бозорнинг самарали ёки самарасиз эканлигини таҳлил қилиш учун рақобатлашган ва монопол рақобатлашган бозорларнинг узоқ муддатли оралиқдаги мувозанат ҳолатларини таққослаймиз. Рақобатлашган ва монопол рақобатлашган бозорларнинг узоқ муддатли оралиқдаги мувозанат ҳолатлари 11.1-расмда келтирилган.

б)

a)