Олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги самарⱪанд иⱪтисодиёт ва сервис институти з

29-расм. Баланд ва текис ташкилотларнинг иеархик тузилиши¹⁷⁵


Delayering-бу бошқарув даражалари сонини пастдан юқорига қисқартириш.
Кўплаб ташкилотлар бошқарув даражалари сонини пастдан юқорига қисқартирмоқда. Ўрта чизиқда иш ўринлари йўқолиб бормоқда. Ташкилотлар назоратнинг ўртача давомийлигини оширмоқда, бошқарув даражасини пасайтирмоқда ва текис бошқарув кириб келмоқда. Натижада, анча қулай ишлаш шароитлари яратилмоқда. Буларга:
(а) Ахборот технологиялари. Бу ўрта менежерларнинг ахборотни қайта ишлашга бўлган эҳтиёжини камайтиради.
(b) Имкониятларни кенгайтириш. Кўп ташкилотлар, айниқса, хизмат бизнес, мумкин бўлган энг кам даражада паст ваколат учун қийин бўлади. Операцион ядродаги Frontline ишчиларга мижозлар талабларига жавоб беришни ошириш учун қарор қабул қилишга рухсат берилади.
(c) Иқтисодиёт. Делайринг бошқарув/назорат харажатларини камайтиради.
(d) Fashion. агар катта менежерлар баланд тузилмалар табиатан эгилувчан деб ҳисобласалар, улар бошқарув даражалари сонини қисқартириши мумкин.¹⁷⁶
Ушбу мавзу Foundations of Accounting in Business - FAB Study Text 2016. PART А: Chapter 02 «The business environment» қисмда, технологиянинг ташкилотга таъсирини муҳокама қилишда ҳам ёритилган.
Аутсорсинг (Outsourcing) ва овшор (offshoring) "Аутсорсинг" сўзи инглиз тилидан олинган булиб, шартнома асосида ташқи манбалардан, яъни аутсорсинг хизматини кўрсатувчи корхоналар хизматидан фойдаланишни билдиради.¹⁷⁷
Оффшор компанияси бу – корхоналарнинг алохида ташкилий юридик мақомини тавсифловчи терминдир. Бу мақом унга солиқ тўловларни максимал даражада туширишни таъминлайди (кўп холларда нолгача). Бундай мақом одатда бизнес операцияларини ушбу корхона расмий рўйхатдан ўтган ердаги юрисдикциядан ташқарида ўтказиш талаби билан боғлиқдир. Фақат шундай холда оффшор компанияси ўз юрисдикциясидаги солиқларнинг барчасидан ёки кўп қисмидан озод бўлади. Ⱪонунчилик оффшор компания бошқаруви ва амалдаги офисни қайд этилган худуддан ташқарида бўлишини тақазо этади. Бошқача айтганда, оффшор компанияси кўп холларда ўз расмий юридикцияси резиденти бўлиши мумкин эмас.
“Оffshеr” термини биринчи бор Буюк Британияда қўлланилган у “қирғоқ ортида” деган маънони билдиради ва бир вақтнинг ўзида “чет элда” деган маънони ҳам англатади. Юридик нуқтаи назаридан оффшор компанияси бошқа компания ва корхоналардан фарқ килмайди. Яъни у хўжалик ҳуқуқий муносабатларнинг тенг ҳуқуқли субъекти ҳисобланади ва бошқа юридик шахслар билан тенг хамкорлик қилаолади.
Оффшор компаниясининг бош афзалликлари унинг резидент бўлмаган мақоми билан боғлиқдир. Бу дегани оффшор фирманинг бошқарув ва назорат маркази чет элда жойлашган бўлади. Оффшор компанияси фаолият бошлаши учун компаниянинг формал атребутлари яхлитлиги етарлидир, яъни компания эгалари, директорлар (одатда улар иктадан кам бўлмаслиги керак), низом, банкдаги хисоб рақами ва қайд этиш хужжатлари комплекти. Оффшор компанияси қонунчилиги одатда унинг худудида компаниянинг кайд этилган офиси ва котиби (ёки агенти) жойлашган бўлишини тақазо этади. Чунки бу хокимиятнинг ушбу оффшор компанияси вакили (агенти) билан боғлайдиган алоҳида манзили бўлади. Бошқача қилиб айтганда у бизнес бошқариш учун ишлатилмайди. Хатто оффшор юрисдикцияси худудидаги шартномаларни имзолаш каби факт ҳам компанияни оффшор мақомидан айириши мумкин. Оффшор компанияси хорижда ўзининг резидент ваколатхоналари ва фирмаларига эга бўлиши мумкин. Компаниянинг амалдаги офиси ҳам чет элда булиши мумкин. Бирок кўп холларда компания офиссиз иш фаолиятини олиб боради.¹⁷⁸
Аутсорсинг билан офшорнинг фарқли жиҳатлари мисолда келтирамиз. Мисол учун, агар буюк Британия банки Ҳиндистонда ўз қўнғироқ марказини ташкил қилса, бу offshoring, лекин аутсорсинг эмас. Агар бошқа томондан Буюк Британиянинг Ҳиндистонда жойлашган ташқи қўнғироқ маркази билан мижозларга хизмат кўрсатиш бўйича телефон сўровлари билан шартнома тузса, бу иккала томон учун аутсорсинг ва Offshoring кўпинча чет эл бозорларида арзонроқ ишчи кучидан фойдаланишни истаган ташкилотлар томонидан қўлланилади. Offshoring камчиликлари мумкин бўлган маданий ва тил тўсиқларидан келиб чиқади ва агар offshoring компанияси энди ўз мижозлари билан кунлик алоқада бўлмаса, мижозлар эътиборини йўқотади.¹⁷⁹