olimpiada ishtirokchilari uchun o‘quv qo‘llanma
Obidalar.uz
42
Me‘moriy obidaning o‗ziga xos tomonlaridan biri shundaki, saroy tarixchisi
G‗iyosiddin Alining ―Amir Temur 1399-yil 10-mayda madrasada to‗xtab o‗tganligi‖
haqidagi ma‘lumoti hamda tarixnavis Fasih Havofiylarning (1375-1442)
ta‘kidlashicha, Amir Temur jome‘ masjidini kelib ko‗rarkan, me‘moriy masjmuada
mutanosiblik buzilganligi – madrasa peshtog‗i va ayvoni jome‘ masjidga nisbatan
balandroq va qiyaroq bo‗lib qolganligi uchun norozi bo‗lgan va me‘morlar (Xoja
Mahmud Dovud va Muhammad Jald)ni jazolagan. Arxeologik qazishmalar ham shu
nomutanosiblikni tasdiqlaydi. Bino peshtoqi qanchalik mahobatli bo‗lmasin, uning
qarshisidagi binoga monand emasligi ko‗zga tashlanib qolgan. Me‘moriy uslub
talabiga ko‗ra, nomaqbul tushgan madrasa peshtoqi buzib tashlashga mahkum bo‗ldi.
Shuning uchun ham keyingi asrlarda madrasa qoldiqlari buzib tashlandi.
Me‘moriy obidaga O‗zbekiston hukumati hamda Xalqaro tashkilotlar
tomonidan berilayotgan e‘tiborga kelsak, mamlakatimiz mustaqillikka erishgach,
yurtimizdagi boshqa me‘moriy inshootlar qatorida Bibixonim madrasasi ham
ta‘mirlandi. Jumladan, Tuman og‗a xonaqohi Amir Temur tavalludining 660 yilligi
munosabati bilan 1996-yilda ta‘mir etilgan. Madrasa YUNESKO tashkilotining Butun
Jahon yodgorliklari ro‗yxatiga kiritildi. 2000-yil 30-avgustda ―Madaniy meros
obyektlarini muhofaza qilish va ulardan foydalanish to‗g‗risida‖gi qonun qabul
qilingan bo‗lib, davlatimiz tomonidan qabul qilingan shu kabi qonunlar me‘moriy
inshoot muhofazasining huquqiy kafolatidir.
Me‘moriy obidaning bugungi kundagi holati haqida gapiradigan bo‗lsak,
mustaqillik yillarida olib borilgan ta‘mirlash, obodonlashtirish ishlari natijasida
inshoot joylashgan hudud o‗zgacha chiroy kasb etgan. Samarqand shahrining 2750
yilligi munosabati bilan madrasa va atrofidagi qadamjolar yanada chiroy ochdi.
Do'stlaringiz bilan baham: |