Olimpiada ishtirokchilari uchun o‘quv qo‘llanma Obidalar uz

olimpiada ishtirokchilari uchun o‘quv qo‘llanma
  
Obidalar.uz
 
113 
O‗zbekistonda tarixni haqqoniy yaratishga bo‗lgan e‘tibor tufayli bu davlat o‗z nomi 
bilan ―Boburiylar davlati‖ deb atala boshlandi. Bu imperiya 332 yil hukm surdi va u 
Hindiston tarixidagi boshqa davlatlardan ko‗ra markazlashgan hamda yirik imperiya 
edi. Ushbu davlatning hududi Shoh Jahon davrida bu huddudda ilgari mavjud bolgan 
Guptalar imperiyasi, Mauriya davlati, Dehli sultonligi hududlaridan ancha katta bo‗ldi. 
Boburiylar davlati Hindiston sivilizatsiyasi tarixida alohida ahamiyatga ega 
bo‗lgan davlatdir. Boburiylar davrida Hindiston boshqa Sharq davlatlari bilan savdo-
madaniy aloqalarini yo‗lga qo‗ydi. Islom dini, yozuvi, an‘analari Hindistonning 
markaziy hududlarida ham keng tarqaldi. Boburiy hukmdorlar Hindistondagi 
shaharsozlikka ham alohida ahamiyat bergan. Ular tomonidan qurilgan Humoyun va 
Toj Mahal maqbaralari butun dunyoga mashhurdir. Ular fors-hind, Movarounnahr 
an‘analarining uyg‗unligi asosida bunyod etilgan. Shu va shu kabi me‘morchilik 
namunalari bugungi kunda ham o‗z qiymati va e‘tiboriga molikligi bilan dunyo 
sayyohlari, olimlari nazarida bo‗lib kelmoqda. 
 
Ahamoniylar davlati 
Ahamoniylar davlati mil.avv 558-330-yillar (Mil.avv VI asrdan mil.avv IV 
asrgacha) oralig‗ida mavjud bo‗lgan. Ahamoniylar davlatining chegaralari g‗arbda 
Bolqon yarim oroligacha, janubiy-g‗arbda Misrning Markaziy hududlarigacha, 
janubda Fors ko‗rfazigacha, sharqda Hind daryosi bo‗ylarigacha, shimolda Qora 
dengiz bo‗yi, Markaziy Kavkaz, Orol dengizi va hozirgi Janubiy Qozog‗iston 
yerlarigacha borgan edi. Bu davlatga Erondan tashqari, Kichik Osiyo, Yaqin Sharq, 
Misr, O‗rta Osiyo hududlari kirgan (Doro I davridagi chegarasi). 
Ahamoniylar davlatining asoschisi Kir II hisoblanadi. Mamlakatning poytaxti 
hozirgi Eronning janubida, Sherozdan 50 km uzoqlikda joylashgan Persopol shahri 
edi. Persopol (qadimgi eroncha Parsa) ahamoniylar davri madaniyati va san‘atining 
eng ajoyib yodgorligidir. U eramizdan avvalgi, taxminan 520-yildan boshlab to 450-
yilgacha, jami 70 yil davomida qurilgan. 
Fors davlatining asoschisi Kir II boshqa qo‗shni qabilalarni ham birlashtirib, 
Midiya zulmiga qarshi chiqadi va mil.avv 559-yilda Midiya davlatini bosib olib 
birinchi imperiyaga asos soladi. Mazkur davlatdagi sulola ahamon oilasi urug‗idan 
bo‗lib, davlat ahamoniylar sulolasi tomonidan boshqarilgan. 
Ahamoniylar davlatida 13 ta shoh hukmronlik qilgan. Bular: Kir II (558-530), 
Kambiz (530-522), Doro I (522-486), Kserks (486-465), Artakserks (465-424), Kserks 
II (424), Sekudian (424-423), Doro II (423-404), Artakserks II (404-358), Artakserks 
III (358-338), Arses (338-336), Doro III (336-330)lardir. 
Manbalarda ahamoniy shohlarning faqatgina eng buyuklarining shaxsiy 
fazilatlari haqida qayd etilgan. Kir II diplomat, mohir davlat arbobi bo‗lishi bilan 
birga, unda makkorlik, ayyorlik (qo‗shni davlatlarga nisbatan shafqatsiz choralar 
ko‗rgani bunga misol) uning fazilatlaridan edi. Uning avlodlaridan biri Doro I ham 
mohir diplomat, buyuk davlat arbobi va bobosi kabi ayyor shohlardan bo‗lgan. Doro I 

---