Oliyvao rtamaxsus ta’lim vazirlich karimjon Rahimqulov

0 ‘yinga tayyorgarlik. O'yinning bu turi ko'kalamzor maydon- 
da yoki sport zalida o'tkaziladi. O'yinda I'aqat o'g'il bolalar ishtirok
119

---

etishlari mumkin. Ular kamida to ‘rt kishidan tashkil topgan ikki 
komandaga bo‘linadi. Maydonning bir chetiga 1,5 m doira chiziladi. 
Bu doira marra deb atalib, «uloqni» tashlash uchun belgilanadi. 
0 ‘yin uchun qo‘y yoki echki terisidan bo‘yiga 40 sm, eniga 15— 
20 sm bo‘lgan bolishcha — «uloq» tikiladi. Teri topilnraganda 
matodan yoki eski ko‘rpachadan yasasa ham bo‘ladi.
0 ‘yinning tavsifi. 0 ‘yinni boshlashdan oldin jamoalar maydon 
chetida saflanib turadilar, hakam yoki o‘qituvchining hushtagi 
chalinishi bilan «uloq» maydon o'rtasiga tashlanadi. 0 ‘yinchilar 
kelishib, bir-birlarini orqaiariga opichib olishadi va maydonga qarab 
«uloq»ni olish uchun yuguradilar. Haqiqiy kurash-tortishuv 
maydonda bo‘lib, qaysi bir «chavandoz» birinchi bo‘lib «uloq»ni 
marraga, ya’ni doirachaga olib kelib tashlasa o‘sha jamoa g‘olib 
deb hisoblanadi. 0 ‘yin shu tariqa davom etadi. 0 ‘yin tugallangan- 
dan so‘ng o‘yinchilar ichida ildam, chaqqon va kuchli «chavan- 
doz»lar aniqlanib, g‘oliblar rag‘batlantiruvchi mukofotlar bilan 
taqdirlanishi lozim.
Pedagogik ahamiyati. 0 ‘yin bolalarda sezgirlik, tez harakat 
qilish, chaqqonlik, kuchni rivojlantirishga yordam beradi. Shuning- 
dek, o‘yinda harakatlarning o‘zaro mutanosibligi , har bir o‘yin 
qatnashchisining komanda oldiga qo‘yilgan vazifani bajarish his- 
siyotini rivojlantiradi. 0 ‘yindagi o‘ziga xos harakatlar tez yugurish 
va uloqni tezda olishdir.
«Karvon»
0 ‘yinga tayyorgarlik. 0 ‘yin bolalaming og‘zaki nutqi, top- 
qirligi, diqqati, tezkorligi va chaqqonlik kabi sifatlarini rivojlantiradi. 
0 ‘yin shartiga ko‘ra, o‘yinboshi, ya’ni «karvonboshi» hamda 
«qaroqchi» belgilanadi. Diametri 15 m b o ‘lgan doira chiziladi.
120

---

O'yiiming tavsifi. O'yinchilar bir qatorga turib, oldinda tuigan 
o'yinchining belidan qo'l bilan ushlaydilar. Ular doira bo'ylab 
keng qadamlar bilan yugurib, tuya kabi harakatlanishi kerak. 
0 ‘yinchilardan biri doiraning bir chetiga joylasliib olib, yo'ldan 
o‘tayotgan karvonni talab «qaroqcliilik» qiladi.
Qaroqchi so ‘ raydi:
— Karvon qayoqqa borayapti?
— Hindistonga, ey hurmatli zot, — deb javob berdi karvonboshi.
— Sizlar, do‘stlar uchun nima olib kelasizlar? — deydi qaroqchi.
— Buyuring, oliy hazratlari, — deydi karvonboshi.
Qaroqchi 5 -8 ta buyumning nomini aytadi.
Karvon olg'n qarab ketadi. Doira bo‘ylab aylanib kelgan karvon 
yana qaroqchining oldidan o'tadi. Qaroqchi karvonboshidan yana 
so‘raydi: «Sen menga nima olib kelishing kerak edi?» Qaroqchi 
qanday buyumlar aytgan bo‘Isa, karvonboshi ularning hammasini 
takrorlashi kerak. Agar biror narsani esidan chiqargan bo'lsa, 
qaroqchi butun karvonni asirga oladi va navbat bilan biron narsa 
olib kelishga majburlaydi.
Mabodo karvonboshi hech narsani esidan chiqarmasdan 
qaroqchi aytganlarini takrorlasa, unda qaroqchi so‘raydi: «Qani 
rnening buyumlarim?». Karvonboshi o'yinchilardan birini ko'rsatib 
«Navbatdagi sandiqda», deydi. Ko‘rsatilgan o'yinchi esa «Amu- 
daryoni kechib o'tayotganimizda sizning buyuitmangizni yo'qotdik» 
deyishi bilan karvon tarqalib qochadi. Qaroqchi ulardan birini 
tutishi kerak.