Omuxta yemlar, ularning turlari va tayyorlash texnologiyasi

 
 
Ozuqalar tarkibida protein va kritik aminokislotalar tug‘risidagi 
m a ‘ l u m o t 
Turli xildagi oziqalar tarkibidagi fminokislatalarning miqdori
(1 kg tarkibida, g hisobida) 
Ozuqalar 
Quruq 
modda 
Quruq 
moddada 
protein, % 
1 kg ozuqadagi aminokislota, g 
Tabiy Hazm-
lan. 
Lizin 
Metio-
nim 
sistin 
Tript. 
1.Tabiy sut
12,1 
27,39 
25,73 
20-23 
6,64 
2,6-6,5 
4,15-
6,14 
2. Go‘sht suyak 
uni
91,7 
50,90 
37,17 
28,88 
6,32 
8,43 
4,58 
3. Ko’k beda uti 20,2 
23,17 
17,14 
3,3 
6,7 
1,5 
0,5 
4. 
tabiy 
boshoqli ko’k 
o‘t
28,8 
11 
7,7 
- 
- 
- 
- 
5. Tabiy yaylov 
har 
xil 
o‘t 
pichani
86 
10,6 
6,36 
6 
1,6 
1,3 
7,1 
6. Beda pichani 
83 
15,72 
11,90 
9,8 
1,8 
3,2 
1,4 
7.Arpa somoni 
72,3 
3,92 
0,90 
- 
- 
- 
- 
8. 
Bugdoy 
somoni kuzgisi 
79,20 
5 
1,15 
- 
- 
- 
- 
9.Makka silosi 
24,24 
10,87 
6,5 
- 
- 
- 
- 

---

10. Boshoqli o‘t 
pichan uni
88,7 
10,78 
6,5 
3-7 
1,7-2 
1,4-4 
1,7-
4,4 
11. Beda pichan 
uni 
82,9 
17,64 
12,36 
6,9-
12,5 
4,8-2,3 
4,2 
3,12 
12. Qand lavlagi 
23,7 
6,88 
5,59 
2,75 
2,11 
0,56 
0,77 
13. 
Xashaki 
lavla-gi 
18,5 
10,60 
7,42 
2,63 
0,53 
1,38 
2,65 
14. Makka doni
85,2 
11,2 
9,02 
3,19 
2,09 
1,1 
0,88 
15. Arpa doni
87 
12,6 
9,48 
5,88 
2,16 
2,16 
1,92 
16. So‘li doni 
86,7 
11,77 
2,02 
3,96 
1,7 
1,76 
1,54 
17. 
Xashaki 
nuxat 
87 
24,97 
20,07 
13,5 
3,5 
2,2 
21,2 
18. 
Paxta 
kunjarasi 
90,5 
44,33 
35,86 
17,27 
- 
7,75 
4,4 
19. Paxta shroti 
90 
78,05 
22,11 
18,92 
6,38 
8,03 
6,16 
20. 
Xashaki 
achitki 
88,5 
48,07 
42,79 
36,08 
9,07 
5,28 
6,93 
Hayvonlardan olinadigan ozuqalar, achitqilar, dukkaklilar proteini., 
boshoqlilarga nisbatan aminokislotalarga boy bo‘ladi. Hayvonlardan olinadigan 
ozuqalarning donlar bilan aralashtirilishi cho‘chqa va parrandalarni aminokislotalar 
bilan ayniqsa lizin bilan ta’minlash muhimdir. 
Me’yor 
asosida 
oziqlantirishda 
nafaqat 
ozuqa 
tarkibidagi 
o‘rinalmashmaydigan aminokislotalar miqdorini bilish zarur, balki hayvonning turi 
va yoshiga qarab ularning bu aminokislotalarga bo‘lgan talabini ham bilish zarur. 
Jo‘jalar uchun to‘liq ratsionli omixta em tuzishda qo‘shimcha ravishda 
argininga (proteinga 6% arginin), ratsionning havo quruqligidagi quruq moddasida 
1% glitsin bo‘lishi zarur. 
Buzoqlar va qo‘zilarning aminokislotalarga bo‘lgan talabi ona suti tarkibidagi 
protein aminokislotalari bilan taminlanadi. Ularning talabi sut va qo‘shimcha 
beriladigan ozuqalar bilan to‘lig‘icha qondiriladi. Katta yoshdagi yoki mahsulot 
olinadigan hayvonlarda ozuqalarning proteinli to‘yimliligi katta ahamiyatga ega.
Ayniqsa kritik aminokislatalarga bo‘lgan talabini qondirish juda muhimdir. Shuning 
uchun hayvonlarni oziqlantirishda ratsion tarkibiga kiritilgan dag‘al ozuqalarni 
yedirishga tayyorlashda ularga karbamid yoki amiyak suvining eritmasi bilan ishllov 
berish ozuqalarning proteinli to‘yimligini yuqori bo‘lishini taminlaydi. 
Sintetik azotli moddalar yordamida dag‘al ozuqalarning yedirimligi oshadi va 
hazimlanish darajasi yuqori bo‘ladi. Hayvonlarni oziqlantirishda ozuqa tarkibidagi 
proteinning sifati muhim ahamiyatga ega. Proteinning biologik qiymati uning 
tarkibidagi 
aminokislotalar 
bilan 
belgilanadi. 
Proteinlar 
tarkibidagi 
aminokislotalarning turlariga qarab to‘la qiymatli va to‘la qiymatsiz oqsillarga 
bo‘linadi.