Она тили 5 мет

Matnni tahlil qilishda, albatta, quyidagi jihatlarga e’tibor 
qaratishingizni so‘rab qolamiz:
1. Sarlavha. U qay darajada shu matnni o‘zida aks ettirgan? Sarlavha 
tavsiya etilmagan matnlarda o‘quvchi topgan sarlavhaning matnga 
mosligi.
2. Xatboshilardagi bosh fikr. Keyinchalik insho yozish jarayonida 
o‘quvchi buni rejalar shaklida amalga oshiradi.
3. Muallifning maqsadi. Matn muallifi nima demoqchiligini anglash.
4. Xulosa. Shu matn mutolaasidan so‘ng o‘quvchi, tinglovchida 
paydo bo‘ladigan fikr.
5. Lug‘at bilan ishlash. Matndagi so‘zlar bilan ishlash jarayonida 
o‘quvchida so‘z boyligining ko‘payishi,so‘z tanlash qobiliyatining 

---

7
o‘sishi.
METODLAR
“Tinglab tushunish ” metodi (5–11 sinflar) 
Maqsad: til o‘qitishning bu metodida o‘quvchilarning tinglab 
tushunish ko‘nikmalari aniqlanadi.
O‘quvchilarga audio eshittirish moslamasi orqali matn eshittiriladi. 
Guruh o‘quvchilari birgalikda eshitgan matnidan tinglab tushunish 
asosida eslab qolganlarini yozishadi. Belgilangan ma’lum vaqtdan so‘ng 
yozilgan matnlar birinchi guruh ikkinchi guruh bilan almashinadi va 
matnning xatosini topishga, tahlil qilishga kirishadi. 
O‘qituvchilar bu matnni turli variantda qo‘llashi mumkin. Nazorat 
ishlarini o‘tkazishda, o‘quvchilar savodxonligini aniqlashda, yozma 
topshiriqlar berishda qulaylik jihatlari mavjud. 
Bu usul orqali o‘quvchilarning tinglab tushunish ko‘nikmalari 
shakllantirishga erishiladi.
“Qayta ta’sir” metodi (5-9 sinflar) 
Maqsad: “Nima uchun tuzulmasi” mavjud muammoni keltirib 
chiqargan sabablarini aniqlashga yordam beruvchi metoddir. O‘quv-
chilarda mustaqil muammoni hal qila olish ko‘nikmasini rivojlanishida 
ko‘maklashadi.. 
Sabab-oqibat qonuniga asosan muammoni keltirib chiqaruvchi 
sabablarni aniqlamay turib muammoni hal etish qiyin. Muammoning 
yechimini topish uchun uni keltirib chiqargan sabablarni aniqlash va 
bartaraf etish talab etiladi. O‘quvchilarda sabab-oqibat qonuniyati 
asosida fikr yuritishni tarbiyalash muhim. Ushbu metod o‘quvchilarda 
aynan ana shu xususiyatni rivojlantiradi. Darslikda berilgan matn bilan 
o‘quvchilar tanishib bo‘lgach, zehnini sinash uchun yoki uyga vazifa 
sifatida berilgan matnni mustahkamlash uchun qo‘llaniladi. 
O‘quvchilarda tizimli, ijodiy, tahliliy mushohada qilish 
ko‘nikmalarini rivojlantiradi.