Ona tili va bolalar adabiyoti

 
147-mashq. Quyida berilgan o‘xshash so‘zlarning ma’nosini izohlang va ular 
ishtirokida so‘z birikmasi tuzing. 
Namuna: Dars – saboq, darz – yoriq. Ona tili darsi, devordagi darz. 
 
Dars – darz, xush – hush, sof – sop, yoriq – yorug‘, urish – urush, 
asl – asil, asr – asir, ahil – ahl, biyron – biron, bob – bop, burj – burch 
 
Hissiylik va uslubiylik jihatdan o‘zbek tili leksikasi 
148-mashq. Berilgan so‘zlarni hissiy bo‘yoqsiz va hissiy bo‘yoqdor so‘zlarga, 
hissiy bo‘yoqdor so‘zlarni ijobiy bo‘yoqli va salbiy bo‘yoqli so‘zlarga ajratib yo-
zing. Hissiy bo‘yoqdor so‘zlar ishtirokida gap tuzing. 

---

63 
Gul, bola, oriq, ko‘rmoq, stol, mishiqi, chiroyli, so‘zlamoq, kulmoq, 
do‘ndiq, jajji, jilmaymoq, do‘ndirmoq, yuz, ketvorgan, bashara, olam-
shumul, tor, kirdikor, vaysamoq, valdiramoq, ajib, mishiqi, tirrancha, 
zumrasha, kutmoq, daraxt, baland, tirjaymoq, ilakishmoq, laqillatmoq, 
qal’a, non, novvot, kuz, aldamoq, aljiramoq, aralashmoq, otarchi, se-
miz, chumoli, to‘lamoq. 
 
149-mashq. Gaplarni o‘qing. Hissiy bo‘yoqdor so‘zlarni aniqlab, ularni ijobiy 
va salbiy bo‘yoqli so‘zlarga ajratib yozing. Ularning hissiy bo‘yoqsiz ma’no-
doshini yozing. 
1. Sidqidillik ifodalovchi samimiy chehralarni ko‘proq ko‘rish 
orzusida oldinga qarab boraveribdi. (A.Obidjon) 2. Og‘ushlari xilvat-
larga tayyordir ma’vo, so‘lim, salqin soyasida kiyiklar uxlar. (O. Rajab) 
3. Terak naynov bo‘lib o‘saveribdi, maqtanaveribdi. (Sh. Shodmonova) 
5. Qarasa badbashara bir kampir unga chang solishga shaylanayotgan 
ekan. („Nilufar“ ertagidan) 6. Men uni deb sizni ham, Rustam akamni 
ham xafa qildim. Agar u kelib suqilmaganda, biz baxtli bo‘lardik.
(O. Yoqubov) 7. – Ey bebosh bola, sochi kalta, dumi yuluq bir satangga 
uylanib olibsan-u, onang bexabar, – dedi Karomat. (Sh. Sa’dulla) 8. Be, 
bo‘lmag‘ur gapni qo‘ysangiz-chi. Eshitmagansiz, ko‘rmagansiz, qa-
yoqdan bilasiz. (P. Tursun) 9. Amir kulgan sari qiltiriqday bo‘yniga 
kallasi og‘irlik qilib, dam oldinga, dam orqasiga og‘ib ketar edi.
(S. Anorboyev) 10. Anvar kelishgan, do‘ndiq bola edi. (A. Qodiriy)
11. Yonida arslondek, tog‘ni ursa tolqon qiladigan azamat eri turganda, 
tashvish qilishga hojat yo‘q edi. (S. Ahmad) 12. Chorshanbi – zo‘r yigit, 
ishni do‘ndiradi. (M. M. Do‘st) 13. – Hov, kim u bemahalda sanqib 
yurgan nobakor?! 
14. Majnuntollar ko‘tarib boshin.
Tabiat xo‘p ko‘rkam va suluv. (M. Abdusamatova) 
15. Yorib chiqdim tuxumni,
Shunday shovvoz jo‘jaman. (A. Obidjon)