Ona tili va bolalar adabiyoti

472-mashq. Nuqtalar o‘rniga ko‘chirma gap qo‘yib ko‘chiring. 
1. Mansur: „ … “, – deb aytdi. 2. Otam „ … “,– deb uqtirdilar.
3. Dugonam „ … ?“ – deb so‘radi. 4. Bog‘bon ota: „ … !“ – deb xitob 
qildi. 
Ko‘chirma gap muallif gapining o‘rtasida kelsa, tinish belgilari qay tarzda 
qo‘yiladi? 
473-mashq. Berilgan gaplarni zarur tinish belgilarini qo‘yib ko‘chiring. 
1. Arazlab turgan Ziyodaxon Sherbekning gapiga yumshab Bola-
likdagi sho‘xligingiz haliyam qolmabdi dedi. (S. Anorboyev) 2. Yusuf-
bek hoji Hasanalini ko‘rishi hamoni Ho-o-o, bizning Hasanali-ku dedi. 
(A. Qodiriy) 3. Ahmadjon undan sekin Jo‘ram qayoqqa ketayotibmiz 
deb so‘radi. (A. Qahhor)
 
4. Bobolar Qanotli chumoli chiqsa, yomg‘ir 
yog‘ishi kutiladi deyishadi. 5.
Doro kamon qoshlarini chimirib, baland 
ovoz bilan: Hay odam, o‘zing kimsan deb so‘radi. (M. Osim) 6. Xotin 
umrida birinchi marta eriga tik qarab: Kim sizni tushungan odam deydi! 
dedi. (Mirmuhsin) 

---

218 
474-mashq. O‘qing. Tinish belgilarining ishlatilishiga diqqat qiling. Ko‘chir-
ma gapni muallif gapidan keyin keltirib, tinish belgilarini qo‘ying. 
1. „ Men olma tergani bog‘ga chiqqan edim“, – dedi Sanobar.
2. „Bizning qishlog‘imizday go‘zal qishloq yo‘q!“ – deb xitob qildi An-
varjon. 3. „ Arilarning g‘ashiga tega ko‘rmanglar, bir yopishsa qo‘y-
maydi“ – deb ogohlantirdi Olim aka. 4. „Biz Kattaqo‘rg‘on tomondan 
bo‘lamiz, og‘lim“, – dedi chol. 5. „ Asal qanday dardlarga davo bo‘-
ladi?“ – deb so‘radi bir o‘quvchi. 
475-mashq. Quyidagi gaplarga mashqning oxirida berilgan muallif gaplaridan 
mosini qo‘shib, tinish belgilarini qo‘yib ko‘chiring. 
1. Xo‘sh, bolalar, qani, aytinglar-chi, hozir sinflaring davomat masa-
lasida nechanchi o‘rinda turibdi? … (X. To‘xtaboyev) 2. Men o‘zbo-
shimchalik qilganim yo‘q (O‘. Umarbekov) 3. … Oh, o‘laman, ko‘p 
so‘zlama! (A. Qodiriy) 4. Bizga choy keltirib bersangiz … 5. Qirgovul 
bilan bedana … hech qachon tushgan joyida turmaydi.
(javob berdi bola yig‘lamsirab, dedi Maqsud kulib, deb so‘radi 
direktor, Kumushbibi ortiq chidolmadimi, qo‘rqinch bir tovush bilan 
hayqirdi, deb iltimos qildi Zulfiya opa)