O’qo’v qo’llanma Oliy o’quv yurtlararo ilmiy-uslubiy birlashmalar faoliyatini Muvofiqlashtiruvchi Kengash Prezidiumi tomonidan nashr etishga tavsiya qilingan

Ishlab chiqarish davri – tarkibi bo’yicha ish bajarish davri va tanaffus davrlariga bo’linadi. Ish bajarish davri – texnologik jarayonlar (operatsiyalar) vao’ti,
ishlab chiqarishga tayyorgarlik bilan bog’liq vao’tlardan, tabiiy jarayonlar, texnik nazoratni olib borish, materiallarni tsex va uchastkalarga, ish joylariga etkazib berish uchun ketadigan vao’tlar yig’indisidan iborat.
Tanaffus vao’ti - o’z ichiga smenalar o’rtasidagi tanaffus va uzulishlar boshqa ishlar bilan uskunalar band bo’lishi natijasida operatsiyalar orasidagi kutish vao’tlari yig’indisidan iborat.
Ishlab chiqarish jarayonidagi tanaffuslar ikki guruhga bo’linadi: Birinchi guruhga korxonalarning ish rejimi bilan bog’liq bo’lgan tanaffuslar taalluqlidir (dam
olish va bayram kunlari, ovqatlanish tanaffusi bilan bog’liq bo’lgan tqxtashlar). Bu tanaffuslar ishlab chiqarishni tashkil qilish, ish smenasini tayyorlash, uskunalarni sozlash va reja asosida ta’mirlash uchun belgilangan bo’ladi. Ikkinchi guruh - ishlab chiqarishni tashkil etish bilan bog’liq tanaffuslar. Bunday tanaffuslarni qisqartirilishi ishlab chiqarishni potok usulida tashkil qilish va turli xil ishlab chiqarish uchastkalarida ishni parallel ravishda bajarish natijasida amalga oshiriladi.
Ishlab chiqarish davrining uzunligi – maxsulot murakkabligi, uni mehnat salmog’i, texnik va texnologik darajasi, va ishlab chiqarishdagi shart-sharoitlarga bog’liq bo’ladi.
Umumiy ishlab chiqarish davri quyidagi formulaga binoan aniqlanadi:
Tts = t + t + t n + t tr + t so + t mo
òåõ. òaá.
bu erda: Tts – ishlab chiqarish davrining umumiy uzunligi (soat, kun);
t tex - texnologik jarayonlarning vao’ti;
t tab - tabiiy jarayonlarning vao’ti;
t n - texnikaviy nazorat vao’ti;
t tr - transportda tashish vao’ti;
t so - detallarning smenalar va jarayonlar orasida turib qolish vao’ti;
t mo - yarim tayyor mahsulotlarning ish smenalari orasida va tsexlararo omborlarda turib qolish vao’ti.
Mehnat buyumlarini ishlab chiqarishdagi harakatini ketma-ket borishi quyidagicha izohlanadi: Ґar qaysi operatsiyada detallar partiyalab ishlab chiqariladi. Oldingi operatsiyalar bo’yicha hamma detallarga ishlov berilmagunga qadar detallar keyingi operatsiyaga uzatilmaydi.