O’qo’v qo’llanma Oliy o’quv yurtlararo ilmiy-uslubiy birlashmalar faoliyatini Muvofiqlashtiruvchi Kengash Prezidiumi tomonidan nashr etishga tavsiya qilingan

Normadagi sof maxsulot - bu xodimlarning ijtimoiy ajratmalar bilan birga asosiy va qo’shimcha ish xaqini va normativ foydani o’z ichiga olgan maxsulot baxosidir.
Ishlov berishning normativ qiymati (ruschasiga -NSO) o’z ichiga ishlab chiqarishdagi ishchilarning ijtimoiy manfaatlari uchun bo’ladigan ajratmalar bilan birga asosiy va qo’shimcha ish xaqi umumishlab chiqarish va umumxo’jalik xarajatlarini o’z ichiga oladi.
Bu qo’rsatkichlar maxsulot, xizmatlar, ishlar tarkibini, mexnat fondi to’lovlari va
x.k. ni taxlil qilishi uchun ishlatiladi.
Mexnat safari qo’rsatkichi maxsulot birligini va butun ishlab chiqarish programmasida mqljallangan maxsulotni ishlab chiqarish uchun qancha mexnat ketishni norma - soatlarda ifoda etadi. Bu qo’rsatkich korxonaning ichki xo’jalik faoliyatini (tsexlar, uchastkalar) rejalashtirilishda zarur bo’ladi.
6.2. Bozor iqtisodiyoti sharoitida maxsulot ishlab chiqarish programmasini shakillanishi
Kishilarning talabalari cheksizdir, lekin ularni qondirish uchun zarur bo’lgan resurslar cheklangan. SHuning uchun kishilar o’zlarining moliyaviy imkoniyatlariga yarasha eng ko’p qoniqtiradigan tovarlarni tanlab oladilar.
Talab - xarid qilish qobiliyati bilan belgilanadigan iste’moldir. Iste’molchilar kichik, o’rtacha va katta tipda bo’lishi mumkin. Ular korxonalar, kompaniyalar va turli xildagi xo’jaliklardir. Lekin talablar ishonib bo’lmaydigan qo’rsatkichdir, chunki ular o’zgarib turadi. Kishilar xilma-xil, yangidan-yangi narsalarni qidirib topishga xarakat qiladigan, xamma xar doim ishlatiladigan, foydalanadigan bir xil tovarlarni yoo’tirmay qoladilar, me’dalariga tegadi. Tovar tanlashdagi xarakat maxsulot bahosini pasayishini yoki kishilar daromadini ko’payib borishi bilan xam bog’liq bo’ladi.
Kishilar o’z pullariga eng ko’p qoniqish xosil qiladiganlarini tanlab oladilar. Masalan, “Folsfagen” avtomobili transport o’zida tqplagan, narxi xam nisbatan past, yoqilg’ini tejaydigan, evropa vositalaridagi elementar vositalarni standartiga mos bo’lgan mashinadir. Lekin “Kodillak” avtomobili yuqori darajadagi komofortga, arzonliklarga ega SHu pulga shu mashinani xarid qilgan kishi bu xususiyatlardan ko’proq qoniqish xosil qiladi.