O’quv moduli birliklari

11-jadval. Tosh devorlar va tayyor temir-beton qurilmalardan yig’iladigan binolarni 
qurish uchun qorishmalar tarkibi (hajmi bo’yicha) 
Tsement 
markasi 
Qorishmalar uchun tarkiblar 
200 
150 
100 
75 
50 
Tsement-ohakli qorishmalar 
500 
400 
300 
200 
1:0,2:3 
1:0,1:2,5 
- 
- 
1:0,3:4 
1:0,2:3 
1:0,1:2,5 
1:0,5:5,5 
1:0,4:4,5 
1:0,2:3,4 
1:0,8:7 
1:0,5:5,5 
1:0,3:4 
1:0,1:2,5 
- 
1:0,9:8 
1:0,6:6 
1:0,3:4 
Tsementli qorishmalar 
500 
400 
1:3 
1:2,5 
1:4 
1:3 
1:5,5 
1:4,5 
1:6 
1:5,5 
- 
- 

---

300 
200 
- 
- 
1:2,5 
- 
1:3 
- 
1:4 
1:2,5 
1:6 
1:4 
Tsementli qorishmalarning plastikligini oshirish uchun ularning tarkibiga odatda tsement 
massasi bo’yicha 0,03-0,2% organik plastifikatorlar qo’shiladi. 
Devorlarni panellar va yirik bloklardan tiklashda, qish sharoitlarida odatdagi g’ishtdan 
terishda qorishmaning mustahkamlik bo’yicha markasi loyihadagi tavsiyalarga muvofiq, 
shuningdek tashqi havo haroratini hisobga olib belgilanadi. Havoning kunlik o’rtacha harorati- 
3
0
S gacha bo’lganda qorishma markasi yoz vaqtidagi markasining o’zi qoldiriladi, - 4 dan 20
0
S 
gacha haroratda uning markasi bir daraja, - 20
0
S dan past haroratda ikki daraja oshiriladi. 
Devorlar g’ishtdan muzlash mumkin bulgan sharoitida terilganda qorishma harorati 
tashqi havo haroratiga bog’liq bo’ladi:
Tashqi havo harorati,
0
S 
10 gacha 
11dan - 20 gacha 
20 dan past 
Qorishma harorati,
0
S 
10 
15 
20 
Qorishmalarni issiq suv va isitilgan qum (ortig’i bilan 60
0
S) ishlatib (ko’pi bilan 80
0
S) 
isitilgan qorishma uzellarida tayyorlash lozim. Qorishmaning muzlash haroratini pasaytirish 
uchun uning tarkibiga qo’shimcha - qorish suvi massasi bo’yicha 5 % miqdorda natriy nitriti 
kiritish tavsiya qilinadi. 
Qorishma ish joyida qopqoqli isitilgan yashiklarda saqlanadi, havo harorati 10
0
S dan past 
bo’lmaganda yashikning tagi va devorlari orqali trubkali elektr isitgichlar bilan isitiladi.Tutib 
qolgan yoki muzlagan qorishmani qaynoq suv bilan isitish va ishlatish ma’n etiladi. Yozgi 
sharoitlarda ham, qishki sharoitlarda ham ko’p qavatli yirik panelli binolarni tiklashda tsement-
qum pasta muvaffaqiyatli ishlatiladi. Pasta tarkibi 1:1 (portlandtsement: mayda qum) tayyor 
quruq aralashmalardan bevosita qurilish maydonchalarida tayyorlanadi.Tsement-qum pastasini 
tayyorlashda muzlashga qarshi plastifikatsiyalovchi qo’shimcha sifatida natriy nitrit eritmasi 
kiritiladi. Tsement-qum pastaning yupqa qatlami 28 kunlik bo’lganda 40 MPa gacha 
mustahkamlikka ega bo’ladi va panellarni puxta biriktiradi. Tashqi harorat - 10
0
S gacha qishki 
sharoitlarda natriy nitriti tsement massasi bo’yicha 5 % miqdorida, -20
0
S gacha haroratda 10 % 
qo’shiladi. Oxirgi holda tsement-qum pasta 28 kundan keyin 10 MPa ga yaqin mustahkamlikka 
ega bo’ladi. Bahorda musbat haroratda uning qotishi davom etadi va mustahkamligi 30-40 MPa 
ga etadi. 
5-§. Pardozlash qorishmalari