O‘quv qo‘llanma
Download 5.01 Kb. Pdf ko'rish
|
buxoro tarixi
|
Ulug‘bek madrasasi G‘ijduvondagi Ulug‘bek madrasasi 124 G‘ijduvonda 1433-yil qurilgan Mirzo Ulug‘bek madrasasi bu hukmdorning Samarqand va Buxoroda qurdirgan madrasalari ichida eng kichik va soddarog‘i hisoblanadi. Madrasa bir qavatli, murabba tarxli (33x30m), masjid, darsxona va yotoqxonadan iborat. Peshtog‘i chuqur ravoqli. O‘rtada miyonsaroy, ikki yonida masjid va darsxona (8x4,6 m), burchaklarida guldasta joylashgan. Miyonsaroy to‘ridagi eshikdan hovliga chiqiladi. Hovli (15x13m)ning 2 yonida 5 ta hujra bo‘lib, uning to‘rttasi murabba tarhli, tomi qubbali. Bizgacha madrasaning bosh tarzi, unga tutashgan ayvon va minora saqlangan XIV asr oxiri - XV asr boshlarida Buxoroda Xo‘ja Ismat al-Buxoriy, Nosir Buxoriy, Burunduq Buxoriy, Tohir Buxoriy, Hayoliy Buxoriy, Muhammad al-Buxoriy, Muhammad Porso kabi allomalar yashab ijod etganlar. Amir Temur o‘z saroyining kutubxonasiga dorug‘a sifatida kitobdor Mavlono Orif Buxoriyni tayinlagan. Temuriylar davri Buxoro adabiy muhitida etakchi mavqeda turgan Xoja Ismatullo Buxoriyning (1365-1436) adabiy merosi va shaxsiyati o‘z davrida Alisher Navoiyning e’tiborini tortgan edi. Alisher Navoiy «Majolis un-nafois»da yozishicha, «Xo‘ja Ismatullo Movarounnahr buzurgzodalaridandir. Zohir ilmini takmil qilg‘ondur. G‘oyat xush-ta’bligidin o‘zin she’rg‘a mansub qilib, devoni mashhur bo‘ldi». Ismatullo turk, fors va arab tillarida ijod etgan, Buxoro adabiy muhitida zul-lisonayn, ya’ni ikki tillilik (forsiy, turkiy) an’anasini boshlab bergan shoirlardan. Uning sakkiz ming baytli bir devoni va turkiy tilda yozilgan «Ibrohim Adham» nomli 1035 baytli asari bizgacha etib kelgan. U ko‘proq she’riyatning g‘azal, qasida, masnaviy, ruboiy janrlarida asarlar yaratgan. Ismatullo Buxoriyning she’rlari ravonligi, ta’sirchanligi, falsafiy fikrlarga va original tasviriy vositalarga boyligi bilan Movarounnahrda shuhrat qozongan. Shoirning devoni 19 qo‘lyozma nusxada Toshkent, Buxoro, Dushanbe, Sankt-Peterburg, Filadelfiya (AQSh), London va Kalkutta (Hindiston) kutubxonalarida saqlanadi. Burunduq Buxoriy hayotiga oid ma’lumotlar kam uchrasa-da, adabiy merosini tarannum etuvchi she’rlari bizgacha etib kelgan. U temuriy Husayn Boyqaro xizmatida bo‘lgan. Husayn Boyqaro Balxda taxtga o‘tirganda shoir saroyga chaqirilgan va u hukumdorga atab 125 noma yozgan 1 . Burunduq Buxoriyning Xo‘ja Ismatullo Buxoriyga atab bir bayti saqlanib qolgan: Download 5.01 Kb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|