O‘quv qo‘llanma
Download 5.01 Kb. Pdf ko'rish
|
buxoro tarixi
|
Janob Nadrmuhammadxon janob Imomqulixon davlati zamonida
Balx viloyatidan akasini ko‘rishga kelgan edi. Imomqulixon ukasini mehmon qilib, poyondozlar to‘shab, sochiq rasmiga ko‘ra uch yuz ming xoniy in’om qildi. Ushbu mehmondorchilikda jami ulug‘lar, amirlar va fozillar yig‘ilib, xon o‘z taxtida o‘tirib, Nadrmuhammadxon so‘lda o‘tirdi. Hazrat padari buzurgvorimizning joyi xuddi Imomqulixonnikidek yasatilib, xalq o‘z o‘runlarida barqaror bo‘lib, hazrat eshonga intizor bo‘lishdi. Bir necha kishi paydar-pay hazrat eshon oldiga kelib, xonning intizor bo‘lib turganini arz qilishdi. Padari buzurgvorimiz majlisga otlandi. Davlatxona darvozasiga etganida Imomqulixon va Nadrmuhammadxon to‘la ta’zim bilan joylaridan turib, to xona poygohigacha kelib, xon hazrat padari buzurgvorimizni joyiga taklif qilib, e’zoz-ikrom bilan o‘tirg‘izdi. Xonlar, amirlar, fozillar va ulug‘lar – barchasi o‘z joyida qaror topib, hech kimda so‘z boshlashga mador yo‘q edi. Ushbu asnoda shoir Mullo Ashkiy joyida turib, qasida o‘qiy boshladi. Hazrat padari buzurgvorimiz u tarafga vahshat bilan qarab dedi: Bu shoirni turg‘izib majlisdan chiqarib yuboring! Bunday oliy majlislarda bu nav so‘zlarga o‘rin yo‘q! So‘ngra xon tarafga qarab dedi: Bunday oliy ma’rakada Alloh kalomi va Rasul so‘zlari zikr qilinsa, yaxshi bo‘lar edi! Shundan so‘ng mavlonolar har biri oyat va hadislardan so‘z yuritishdi. So‘ngra dasturxon keltirib, xon 300 va hazrat padari buzurgvorimiz oldiga barobar solishdi va o‘ngu so‘lga ham dasturxon yozib, taom qo‘yishdi. Taomdan so‘ng oftoba va dastsho‘yni xon va hazrat eshon oldiga barobar keltirishdi. Shundan so‘ng hazrat padari buzurgvorimiz turdi va Imomqulixon xona poygohigacha hazratni kuzatib bordi. Nadrmuhammadxon Buxoroda o‘ttiz kun bo‘lib, so‘ng Balxga qaytib ketdi. Uch yil o‘tgach, janob Imomqulixonning jahonni ko‘ruvchi ko‘zlari ko‘rishdan qoldi. Ukasi janob Nadrmuhammadxonni Balx viloyatidan chaqirib, o‘z istagi va rag‘bati bilan xutba va tangani ukasining nomiga qilib, o‘zi Baytullohga otlandi. Nadrmuhammadxon ham sobiq xoqonlar dasturiga ko‘ra hazrat padari buzurgvorimiz bilan muomala qilib, izzat- ikrom ko‘rsatdi. Hazrat eshonni majlislarga chaqirishda bir daqiqa ham hayallamas, o‘sha qoidaga ko‘ra oldiga chiqib, shohnishin tepasidagi alohida hozirlangan joyga o‘tirg‘izardi. Xonga va hazrat eshonga dasturxon va taom dastur bo‘yicha bir paytda keltirilardi. Ikki hayitda Namozgoh taxtida hazrat padari buzurgvorimizning qo‘lidan ushlab, o‘z yonboshiga o‘tirg‘izardi. O‘zbekiya [jamoasi] Nadrmuhammadxondan yuz o‘girgach, u Balx va Badaxshonda o‘ttiz uch yil, ya’ni akasi Imomqulixon podshohligi muddatiga barobar hukumat surdi. Akasidan so‘ng Movarounnahrda uch yil podshohlik qilib, xutba va tanga uning nomida edi. Mazkur xonning o‘g‘illari Abdulazizxon va Subhonqulixon otalarini ikki sharif haram ziyoratiga kuzatib qo‘yishdi. U yo‘lda vafot etdi va xonning jasadini eltib, Baqi’da akasining yoniga dafn qilishdi. Janob Abdulazizxonni Samarqand viloyatida podshoh qilib ko‘tarishdi va mazkur xon Samarqanddan Buxoroga otlandi. Hazrat padari buzurgvorimiz uning istiqboliga Zanjirsaroyga bordi. Xon hazrat eshonning tashrifidan xabar topgach, darhol padari buzurgvorimizning qoshiga kelib, turfa ixloslar zohir qilib, fotiha so‘radi. Tayyor taomlar tanovulidan so‘ng, yana fotixa olib, o‘rnidan turdi. Hazrat padari buzurgvorimiz uni kuzatib qo‘yib, shu kuni namozga o‘g‘li Muhammadyusufxoja bilan xon ko‘rinishiga borishdi. Xon hazrat eshon kelganini eshitgach, darhol joy soldirib, o‘zi istiqbolga chiqdi va to‘la ta’zim bilan davlatxonaga olib kirib, uni o‘tirg‘izdi, so‘ngra o‘z joyiga o‘tirdi. Muttasil o‘zining ixlosmandligini arz qilib, hazrat padari buzurgvorimizdan fotiha tiladi. Tayyor taomlar tanovulidan so‘ng padari buzurgvorimiz joyidan turdi va xon uni davlatxona tashqarisigacha kuzatib, ta’zim bajo keltirib qaytdi. Buxoroga kelgandan so‘ng ham xonning ixlosi kundan-kunga ziyoda bo‘lib, ikki hayitda Namozgoh taxti tepasida hazrat padari buzurgvorimizning qo‘lidan ushlab, o‘z yoniga 301 o‘tirg‘izar, oliy majlislarda katta iltimos bilan chaqirardi. Hazrat eshon davlatxona yaqiniga etganida, xon darhol joyidan turib, padari buzurgvorimiz istiqboliga chiqib, lutfu marhamat bilan joyiga boshlab o‘tirg‘izar, so‘ng o‘zi joyiga o‘tirardi. Dasturxon va hozir bo‘lgan taomlar avval hazrat eshonga keltirilib, so‘ngra xon oldiga dasturxon solinardi. Shundan so‘ng jarg‘aga dasturxon keltirilardi. Tanovuldan so‘ng hazrat eshon turganida xon hurmat bilan xona tashqarisigacha kuzatardi. Yigirma yildan buyon Abdulazizxon Movarounnahr va Turkiston viloyatlarida podshohlik qilmoqda hamda xutba va tanga uning nomidadir. Ukasi Subhonqulixon akasi amriga ko‘ra Balx va Badaxshon viloyatlari hokimi bo‘lsa-da, lekin xutbani akasi nomiga o‘qittirib, tangani akasi nomidan zarb qildiradi. (Муhаммад Толиб ибн Тожиддин Hасанхожа ал-Hусайний ас- Сиддиqий. Матлаб ут-толибин / Ўзбек тилига таржима, сўзбоши ва изоhлар муаллифлари: G‘улом Каримий, Эркин Миркомилов. -Т.: “Movarounnahr”, 2016.- Б.114-115, 208-210 ) Download 5.01 Kb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|