O‘quv-uslubiy majmua Namangan davlat universiteti kengashining 2021-y. "27"

12-мавзу. «Foilotun» (–V– –) rukni va uning
zihoflari. Ramal bahri vaznlari 
Режа: 
1. Рамал баҳрининг мусамман вазнлари. 
2. Рамали мусаммани маҳзуф. 
3. Рамали мусаммани махбуни махзуф ва бошқа вазнлар. 
Musamman vaznlar 
Turkiy xalqlar, jumladan, o’zbek adabiyotida ramal bahri, ayniqsa, uning 
sakkiz ruknli vaznlari keng qo’llangan. Mumtoz g’azallar bilan birga, boshqa 
janrlardagi she’rlarning ham aksariyat qismi ramal bahri vaznlarida yaratilgan. 
O’zbek adabiyotida ramal bahrining quyidagi sakkiz ruknli vaznlari uchraydi: 
1 . Ramali musammani maxbun. O’zbek adabiyotida kamroq uchraydigan 
mazkur vaznning birinchi rukni «foilotun»ning solim (– V – –), ikkinchi, uchinchi va 
to’rtinchi ruknlari esa maxbun (V V – – // failotun) ko’rinishiga tengdir: 
foilotun 
failotun 
failotun 
failotun 

---

 
48 
– V– – // 
V V– – // 
V V– – // 
V V– –
Masalan: 
Sub–hi dav–lat yu–zu–ng,^ey tav–sa–ni gar–dun sa–nga ash–hab, 
Bo:–shi–ng^us–ti:–da–gi dur o’y–la–ki, tong bo:–shi–da kav–kab. 
– V – – // V V – – // V V – – // V V – – 
foilotun failotun failotun failotun 
solim maxbun maxbun maxbun 
Navoiy 
2. Ramali musammani mashkul. Mazkur vaznning 1 va 3-ruknlari 
«foilotun»ning mashkul (failotu // VV–V), 2 va 4-ruknlari esa solim (foilotun // –V– 
–) ko’rinishiga teng bo’ladi: 
failotu 
foilotun 
failotu 
foilotun 
V V– V // 
– V– – // 
V V– V // 
– V– –
Masalan: 
Ke–cha–lar e–mas fa–lak–ni: yo–ru–g’^ay–la–gan si–to:–ra:, 
Chi–qa–r^o:–hi–m^o:–ta–shi:–din bo’–li–nib ne–cha: sha–ro:–ra:. 
V V – V // – V – – // V V – V // – V – – 
failotu foilotun failotu foilotun 
mashkul solim mashkul solim