O‘quv-uslubiy majmua Namangan davlat universiteti kengashining 2021-y. "27"
Download 1.18 Mb. Pdf ko'rish
|
A.Qurbonov O`UM Аруз вазни 4
- Bu sahifa navigatsiya:
- Nodira Eslatma
- Ramali musaddasi solimi maxbuni mahzuf.
|
Sayfi Saroiy
Mazkur vaznda juda ko’p lirik she’rlar hamda Alisher Navoiyning «Lison ut- tayr» dostoni yozilgan. 2. Ramali musaddasi maqsur. Mazkur vaznning ramali musaddasi mahzufdan farqi shundaki, undagi uchinchi rukn «foilotun»ning «mahzuf» emas, «maqsur» (– V ~) far’iy ko’rinishi bo’ladi: foilotun foilotun foilon – V– – // – V– – // – V ~ Masalan: Ey ko’–ngul, yor–siz sa–ngo: ne bo:–r. bor, Qay–da–kim ul zul–fi an–bar bo:–r. bor. – V – – // – V – – // – V ~ foilotun foilotun foilon solim solim maqsur Lutfiy Yoki: Qil–ma–g’il zin–ho:–r. iz–hor eh–ti–yoj, Kim a–ziz el–ni: qi–lur xor eh–ti–yoj. – V – – // – V – – // – V ~ foilotun foilotun foilon solim solim maqsur Nodira Eslatma: ramali musaddasi mahzuf va ramali musaddasi maqsur vaznlari bir- biriga yaqin bo’lganligi uchun bir asar doirasida birgalikda qo’llanaveradi. Kichik hajmli she’rlarning bu ikki vazndan qaysi birida yozilganligini belgilashda ularning matla’si – birinchi bayti yoki juft misralari hisobga olinadi. Agar matla’ ramali musammani mahzuf vaznida yozilgan bo’lsa, ayrim toq misralar ramali musammani maqsur vaznida yozilgan bo’lsa ham, she’rning vazni ramali musammani mahzuf deb, agar aksincha bo’lsa, ramali musammani maqsur deb belgilanadi. Yirik hajmli asarlarda esa ramali musaddasi mahzuf vaznida bitilgan baytlar ko’pchilikni tashkil 44 qilgani uchun ularning vazni ramali musaddasi mahzuf bo’ladi. Masalan, Navoiyning «Lison ut-tayr» dostonidagi ko’pgina baytlar ramali musaddasi maqsur vaznida yozilgan. Lekin shunday bo’lsa ham, aksariyat baytlar ramali musaddasi mahzuf vaznida yozilgani uchun dostonning vazni ramali musaddasi mahzufdir. 3. Ramali musaddasi solimi maxbuni mahzuf. Mazkur vaznning birinchi rukni «foilotun»ning solim (–V– –), ikkinchi rukni maxbun (VV– – // failotun), uchinchi rukni esa maxbuni mahzuf (VV– // failun) ko’rinishiga teng bo’ladi: foilotun failotun failun – V– – // V V– – // V V – Masalan: Xo:–lu xat–ting u–za, ey tur–fa sa–nam, Ay–la–ding nuq–ta xa–t^us–ti:–da ra–qam. – V – – // V V – – // V V – foilotun failotun failun solim maxbun maxbuni mahzuf Download 1.18 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|