O‘quv-uslubiy majmua Namangan davlat universiteti kengashining 2021-y. "27"

2. Хафиф баҳри вазнлари. 
3. Мужтасс баҳрининг ҳосил бўлиши. 
4. Мужтасс баҳри вазнлари. 
Xafif bahri vaznlari 
Xafif «foilotun» va «mustaf’ilun» ruknlarining birikuvidan hosil bo’ladigan 
bahrdir. Xafif o’zbek adabiyotida asosan musaddas shakllarda qo’llangan. Bu 
bahrning quyidagi musaddas vaznlari uchraydi: 
1. Xafifi musaddasi solimi maxbuni mahzuf. Mazkur vaznning birinchi rukni 
«foilotun»ning solim (–V– –), ikkinchi rukni «mustaf’ilun»ning maxbun (V–V– // 
mafoilun), uchinchi rukni esa «foilotun»ning maxbuni mahzuf (VV– // failun) 
ko’rinishiga teng bo’ladi: 
foilotun 
mafoilun 
failun 
foilotun 
mafoilun 
failun 
– V– – // 
V – V – // 
V V – 
Masalan: 
Tel–ba–lik sen–si–z,^ey pa–ri:, me–nga ish, 
Ko’k–su–ma: tosh u–rar–me–n,^eg–ni–ma nish.
– V – – // V – V – // V V – 
foilotun mafoilun failun 
solim maxbun 
maxbuni mahzuf 
Navoiy 
2. Xafifi musaddasi maxbuni mahzuf. Mazkur vaznning xafif musaddasi 
solimi maxbuni mahzuf vaznidan farqi shundaki, undagi birinchi rukn «foilotun»ning 
solim emas, «maxbun» (failotun // VV – –) ko’rinishida bo’ladi: 
failotun 
mafoilun 
failun 
failotun 
mafoilun 
failun 
V V– – // 
V – V – // 
V V – 
Masalan: 
Ho:–ja–tim qad–di–ngiz xi–ro:–mi–du–rur, 
Qo’–pi–bon ho:–ja–tim ra–vo qi–li–ngiz. 
V V – – // V – V – // V V – 
failotun mafoilun failun 
maxbun maxbun maxbuni mahzuf 
Navoiy 

---

 
61 
3. Xafifi musaddasi solimi maxbuni maqsur. Mazkur vaznning birinchi rukni 
«foilotun»ning solim (–V– –), ikkinchi rukni «mustaf’ilun»ning maxbun (V–V– // 
mafoilun), uchinchi rukni esa «foilotun»ning maxbuni maqsur (VV~ // failon) 
ko’rinishiga teng bo’ladi: 
foilotun 
mafoilun 
failon 
foilotun 
mafoilun 
failon 
– V– – // 
V– V – // 
V V ~ 
Masalan: 
Har ne–cha:–kim sa–nga: ja–fo:–da ru–sux, 
Men ja–fo:–kash–ga–dur va–fo:–da ru–sux. 
– V – – // V – V – // V V ~ 
foilotun mafoilun failon 
solim maxbun 
maxbuni maqsur