O’quv uslubiy majmuasi namangan-2021 O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi namangan davlat universiteti

Умумкасбий фанлар бўйича талаблар

Тилшунослик курси
Бакалавр:

• 
  ўзбек шеваларининг тарқалиши ва таснифи;
  
• 
  ўзбек шеваларининг фонетик- грамматик хусусиятлари;
  
• 
  шева ва адабий тил муносабати, ўзбек адабий тилининг шаклланиш ва тараққиёт қонуниятлари;
  
• 
  ўзбек тилининг асосий шевалари;
  
• 
  тил сатҳларининг таркиби, имло қоидалари;
  
• 
  ҳозирги ўзбек адабий тили морфемикаси, сўз ясалиши, семасиологияси, фонетикаси, лексикологияси, морфологияси, синтаксиси, пунктуацияси;
  
• 
  қадимги туркий тил ва унинг асосий манбалари;
  
• 
  қорахонийлар даври адабий тили ва манбалари;
  
• 
  чиғатой адабий тили ва манбалари;
  
• 
  XIX- XX аср ўзбек адабий тили ва манбалари;
  
• 
  тилшунослик фанининг тарихи;
  
• 
  тилшунослик методлари;
  
• 
  тилшунослик таълимотлари ва мактаблари;
  
• 
  замонавий тилшунослик йўналишлари ҳақида тасаввурга эга бўлиши;
  
• 
  шеваларни таснифлаш тамойиллари ва усуллари;
  
• 
  ўзбек шеваларининг лингвистик географияси;
  
• 
  шеваларнинг илмий-назарий тадқиқи;
  
• 
  ҳозирги ўзбек адабий тилининг тушунчавий-терминологик аппарати;
  
• 
  ўзбек тили сатҳларининг асосий хусусиятлари;
  
• 
  ўзбек тили грамматикасини илмий тадқиқ парадигмаси;
  
• 
  нутқ вариацияси ва синонимияси;
  
• 
  “Девону луғотит турк”нинг қиёсий туркийшуносликдаги ўрни;
  
• 
  Хоразм ёдномаларининг тил тараққиётидаги роли;
  
• 
  Алишер Навоий-ўзбек адабий тилининг асосчиси ;
  
• 
  Навоий издошларининг адабий тил ривожидаги ўрни;
  
• 
  тил ва ёзувнинг пайдо бўлиши;
  
• 
  тил оилалари. Генетик ва морфологик тасниф;
  
• 
  фонология, фонетика, морфология, синтаксис;
  
• 
  графика, орфография, орфоэпия, пунктуацияни билиши ва фойдалана
  

олиши;

• 
  шева материалларини тўплаш, саралаш ва таҳлил қилиш;
  
• 
  шевага хос матннинг фонетик, лексик ҳамда грамматик белгиларини фарқлаш;
  
• 
  шева материалларини илмий ўрганиш усулларини билиш;
  
• 
  тилнинг ижтимоий фаолиятга эгалиги;
  
• 
  тил сиёсати ҳақида фикр билдира олиш;
  
• 
  ахборот хизматидан фойдаланиш;
  
• 
  луғатлар билан ишлаш;
  
• 
  тил материалини таҳлил эта олиш;
  
• 
  адабий тил меъёрлари ва услубларини фарқлаш;
  
• 
  ҳозирги ўзбек тилининг функционал ҳамда услубий имкониятларидан ижодий фойдалана олиш;
  
• 
  мустақил равишда матн тузиш ва уни ўзгартириш усулларини эгаллаш;
  
• 
  араб ва форс имлосининг ўзига хос хусусиятлари;
  
• 
  ўқиш тарзи, сўз ясалиши қоидалари;
  
• 
  араб ва форс тиллари грамматикаси тўғрисида.
  
• 
  қадимги рун, араб ёзувидаги манбаларни фарқлаш;
  
• 
  араб алифбосидаги матнларни ўқиш;
  
• 
  манба матнларини транскрипция қилиш;
  
• 
  араб алифбосида ёзиш.
  
• 
  араб ва форс имлосида ёзишни билиш;
  
• 
  сўз ясалиши ва грамматик қоидаларни билиш;
  
• 
  матнни ўқиш ва тушуниш;
  
• 
  матнни таржима қилишда луғатдан фойдалана билиш;
  
• 
  олган билимлари натижасида матнни тўлалигича ўқий билиш;
  
• 
  матнни тўлиқ таржима қилиш;
  
• 
  араб ва форс имлосида хатосиз ёза билиш кўникмаларига эга бўлиши