O’quv yili uchun ~ 1 ~

2022-2023-O’QUV YILI UCHUN 
~ 37 ~ 
 
Bir molekula glukoza molekulasining parchalanishidan ikki molekula sut kislota hosil 
bo‘ladi. Ikki molekula sut kislotaning aerob (kislorodli) sharoitda to‘liq parchalanishida 
36 molekula ATF hosil bo‘ladi. Bu degani ikki molekula sut kislotaning to‘liq 
parchalanishidan hosil bo‘lib, ATF molekulalariga bog‘lanadigan energiya miqdoriga 
teng. Shunga ko‘ra, 5 molekula sut kislotaning parchalanishidan hosil bo‘lib ATF 
molekulalariga bog‘lanadigan energiya miqdorini topamiz.
2---------------1440 
5---------------x =3600 kJ ga teng ekan. 
4-masala.
Glikoliz reaksiyasi natijasida qancha molekula ATF da to‘plangan energiya miqdorini 
belgilang. 
Yechilishi:
Glikoliz (kislorodsiz parchalanish) reaksiyasi natijasida 2 molekula ATF hosil bo‘ladi. 
Bir molekula ATF hosil bo‘lishi uchun 40 kJ energiya sarflanadi. Demak, 2 molekula 
ATF da to‘planadigan energiya miqdori 80 kJ bo‘lar ekan. 
5-masala.
660 g glukoza sintezlanishi uchun sarflanadigan ATF energiyasi miqdorini (kj) aniqlang. 
Yechilishi:
Fotosintez reaksiyasiga ko‘ra:
6CO2 + 18ATF (720 kJ) + 12 organik birikma H2 → C6H12O6 + 6H2O + 18ADF + 
18H3PO4 + organik birikma 
Bir molekula glukoza 180 gramm. Bir molekula ATF da bog‘langan energiya
miqdori 40 kj. Reaksiyaga ko‘ra, 18 molekula ATF da bog‘langan energiya miqdori 720 
kJ ekan. 180 g glukozada sintezlanishi uchun 720 kJ energiya sarflansa, 660 g glukoza 
sintezi uchun sarflanadigan energiya miqdorini topamiz.
180 g ------------720 kJ 
660 g ------------ x = 2640 kJ ga teng ekan. 
6-masala.
900 g glukoza hosil bo‘lishi uchun qancha ATF sarflanadi (a) va shuncha glukozaning
parchalanishi uchun qancha ADF kerak bo‘ladi (b)? 
Yechilishi:
Yuqoridagi masalaning yechilishiga o‘xshash bo‘lib, 180 g glukoza hosil bo‘lishiga 18 
molekula ATF
sarflansa, 900 g glukoza sinteziga qancha molekula ATF sarflanishini topamiz.
180 g -----------18 
900 g ----------- x = 90 molekula ATF sarflanar ekan (a).

---