O‘t oldirish tizimi va uning asosiy elementlarining vazifasi

Yuqori kuchlanishning o‘sish tezligi o‘t oldirish tizimining ishonchli ishlashini 
ta’minlashda katta ahamiyatga ega. Yuqori kuchlanish, teshib o‘tish kuchlanish 
qiymatiga qanchalik tez erishsa, o‘t oldirish shami izolyatoridagi qurum orqali isrof 
bo‘ladigan tok miqdori shunchalik kam bo‘ladi. Hozirgi kunda qo‘llanilayotgan 
ko‘pchilik o‘t oldirish tizimlarida yuqori kuchlanishning o‘sish tezligi 250-350 
V/mks ga teng, ВАЗ-2109 avtomobilidagi yangi elektron o‘t oldirish tizimida uning 
qiymati 700 V/mks gacha boradi. 
Yuqori kuchlanish bo‘yicha zaxira koeffitsienti K
z
.  O‘t oldirish tizimining 
ishonchli ishlashi uchun, avj oldiradigan yuqori kuchlanish U
2max
, teshib o‘tish 
kuchlanishi U
to 
qiymatidan ancha katta bo‘lishi kerak. Chunki, bir tomondan 
avtomobillarni ishlatish borasida o‘t oldirish g‘altagi va yuqori kuchlanish 
o‘tkazgichlarining izolyatsiyasi eskirishi natijasida o‘t oldirish tizimi avj 
oldiradigan yuqori kuchlanish tobora pasayib boradi. Masalan, 50000 km yo‘l 
yurgan avtomobillarda yuqori kuchlanish 20% gacha kamayishi mumkin. Ikkinchi 
tomondan, yuqorida ko‘rsatilganidek, teshib o‘tish kuchlanish qiymati ham 
dvigatelning ishlash sharoitiga ko‘ra o‘zgarib turadi va dvigatelni ishlash muddati 
oshgan sari u ham ortib boradi. 
Yuqori kuchlanish bo‘yicha zaxira koeffitsienti K
z
, o‘t oldirish tizimi avj 
oldirgan yuqori kuchlanish qiymati U
2max
ni teshib o‘tish kuchlanishi U
to
ga nisbati 
bilan aniqlanadi:
,
max
2
to
z
U
U
K =
.
O‘tkazilgan ilmiy-tadqiqot ish natijalariga ko‘ra yangi avtomobillar yoki o‘t 
oldirish tizimining yangi komplekti uchun yuqori kuchlanish bo‘yicha zaxira 
koeffitsienti K
z
=1,5 dan kam bo‘lmasligi kerak.