O’z-o’zini anglash Oliy maqsad tushunchasi Strategiya Taktika

Abdukarim Mirzayev
Nima uchun bizga maqsadlar kerak? Nima uchun inson hayotda mazmunga ega va nima uchun maqsadsiz yashash yomon?
Atrofimizdagi ko’p odamlar ushbu oddiy savolga aniq va asosli javob bera olmaydilar. Maktabda, kollejda, oilada, do’stlar va qarindoshlar orasida bu haqda juda kam narsa aytiladi. Odatda: "Hayotdagi maqsadingiz nima?" Degan savolga biz standart javoblarni olamiz - ko’p pul talab qilaman, menga kvartira kerak, menga mashina kerak, chet elda yashashni xohlayman va hk. Odamlardan shunga o’xshash javoblarni olsak, biz maqsad haqida emas, balki ularning xohish-istaklari haqida ko’proq bilib olamiz. Ammo maqsad va xohish ikki xil narsadir.
Bu savol har bir kishi uchun juda muhimdir, ayniqsa uning hayoti sayohatining boshida. Ushbu muammoni tushunib, siz yanada qiziqarli, qoniqarli va moliyaviy jihatdan xavfsiz hayot kechirishingiz mumkin.


Qanday qilib istakni maqsadga aylantirish mumkin?
Maqsadga erishish istagingiz uchun, bu siz uchun juda kuchli ehtiyojga aylanishi kerak. O’zingizning maqsadingizni o’zingiz sozlashingiz kerak, agar siz maqsadingizni (masalan, kvartirani sotib olish maqsadi) bajarmasangiz, sizga juda yomon narsa keladi (masalan: bolalar siz bilan muloqot qilmaydi yoki siz hech qachon dengizni ko’rmaysiz). Bir so’z bilan aytganda, siz nafaqat o’zingizni rag’batlantirishingiz kerak, balki maqsadga erishilmasa, ichingizda kuchli ichki og’riqlar yoki qattiq umidsizlik paydo bo’lishi uchun o’zingizni zominlashingiz kerak.
Maqsadning afzalliklari
Maqsadga ega bo’lgan odam, unga ega bo’lmaganga nisbatan bir qator afzalliklarga ega:
1. Maqsad unga qaysi yo’nalishda harakat qilish kerakligini ko’rsatuvchi ko’rsatma beradi.
2. Bu uning harakatini mazmunli qiladi, ya’ni inson unga erishish uchun hayot yo’lida duch kelgan barcha imkoniyatlardan foydalanadi.
3. Maqsad unga harakat qilishni rag’batlantiradi.


Nega insonga hayot berilgan?
Ko’p odamlar savol berishadi - biz nima uchun yashayapmiz, chunki baribir oxir-oqibat bizni o’lim kutmoqda? Ha, hayot tez o’tmoqda, orqaga qarashga vaqtingiz bo’lmaydi, chunki qarilik albatta keladi. Aynan o’sha paytda odamlar, nima uchun ularga hayot berilganligi haqida o’ylashadi.
Agar biz dunyo qanday ishlashi, qanday go’zal ekanligi haqida gapiradigan bo’lsak, unda odamlarga zavqlanish uchun hayot berilgan deb taxmin qilishimiz mumkin. Bizga zavq keltiradigan narsa bu mazali taom, musiqa, qushlarning qo’shig’i, to’lqinlar tovushi, iliq, yorqin ranglar va ajoyib hidlar beradigan quyosh. Bularning barchasini biz ko’rishimiz, eshitishimiz va his qilishimiz mumkin. Bizning tanamiz ham qiziqish uyg’otadi - u hayratlanarli darajada tartibga solingan. Biz o’z qo’llarimiz bilan biror narsa yarata olamiz, tahlil qilamiz, bajaramiz, sevishimiz, quvonch va baxtni his qilishimiz, miya tufayli. Inson haqiqiy mo’’jizadir. Bundan tashqari, miyaning imkoniyatlarining atigi 10% ochib berilgan. Agar siz bularning barchasi haqida o’ylasangiz, nima qilishimizdan qat’i nazar, har bir daqiqadan zavq olish uchun yashashimiz kerak. Ish, sevimli mashg’ulotlar, sport, ota-onalar, munosabatlar, sayohat, ovqatlanish, tabiat - biz har kuni duch keladigan barcha narsalar quvonch keltiradi. Biroq, biz har doim ham go’zal atrofdagi hamma narsani sezmaymiz. Aksariyat odamlar yomon narsalarga e’tibor berishadi, ular hayotdan shikoyat qilishadi va doimo baxtsiz bo’lishadi, ular o’zlarining hayotlarini qadrlamaganliklari uchun baxtni boshdan kechirishmaydi. O’zlarining noroziligi bilan ular unga salbiy voqealarni jalb qilishadi, ular hayotlarining mazmunsiz va quvonch keltirmasligiga yana bir bor ishonch hosil qilishadi.
Baxtli bo’lish, zavqlanish uchun inson hayotga muhtoj. Va shunga qaramay, uning yordami bilan biz to’g’ri qarorlar qabul qilishni, ichki fazilatlarimizni yaxshilashni va shu bilan atrofimizdagi dunyoni yanada yaxshiroq qilishni o’rganamiz. Har bir inson qodir va boshqalarning manfaati uchun ishlatilishi mumkin bo’lgan biror bir sovg’a yoki iste’dodga ega bo’lgan dunyoning bezakiga aylanishi kerak. Shuning uchun hayotning maqsadi bo’lishi kerak. Busiz, mavjudlik ma’nosizdir.