O’zbe kiston respublikasi raqamli

---

O’ZBE KISTON RESPUBLIKASI RAQAMLI 
TEXNALOGIYALAR 
VAZIRLIGI 
 
MUXAMMAD AL- XORAZMIY NOMIDAGI 
TOSHKENT 
AXBOROT TEXNOLOGIYALARI UNUVERSITETI 
KOMPYUTER INJINIRINGI FAKULTETI 
KOMPYUTER TIZIMLARI KAFEDRASI 
 
 
 
 
,,KAMPYUTERNI TASHKIL ETISHI’’ 
FANIDAN 
 
 
MUSTAQIL ISH 

 
MAVZU; Kesh xotira loyixalash elementlari. 
 
 
 
 
GURUH; 716_21 
BAJARDI; QO’SHBOQOVA.F 
TEKSHIRDI; DJALILOV.M.I 
 
 
 
 
FARG’ONA-2023YIL 
 
 
 
 
 

---

Mavzu:Kesh xotira loyixalash elementlari. 
 
 
Reja 
1. Amaliy mashg`ulot
uchun kerakli jihozlar 
2. Nazariy ma`lumotlar 
- Kompyuterning
tashkiliy 
komponentlari 
- Kompyuterlarning
asosiy ko’rsatkichlari 
3. Amaliy qism 
4. Amaliy topshiriqlar 
5. Foydalanilgan adabiyotlar 
Kerakli jihozlar. Kompyuter, tizimli bolk, tizimli plata,tezkor kotira 
modullari, HDD disk, SSD disk, videokarta, audiokarta, VGA shinasi, RJ45-
kabellari proektor, emu8086 dasturi, UMK80 virtual protsessori, printer, skaner, 
ADSP virtual protsessori, AIDA64 dasturi, Electronics workbench. 
Kompyuterning tashkiliy komponentlari. 
Zamonaviy kompyuter tizimlarida axborotlarga ishlov berish asosiy vazifa 
hisoblanadi, lekin yagona vazifa emas. Kompyuter tizimlarining boshqa 
vazifalari axborotlarni yig’ish (kiritish), o’zgartirish, axborotlarni to’plash va 
saqlash, ma’lumotlarni qabul qilish-uzatish, nusxa ko’chirish va ko’paytirish 
hisoblanadi. Bu barcha vazifalarni bajarishda bevosita amalga oshiruvchi tizimlar 
va tarmoqlarning eng asosiy elementi bo’lgan kompyuterdir. Uning ishlov berish 
tezligi va ishlov berish natijasi, aniqligi, umuman, tizimning ishlash samaradorligi 
unga bog’liq. 
Kompyuterning yuqorida sanab o’tilgan vazifalari asosiy elementlar 
arifmetik- mantiqiy qurilma, prosessor, xotira, kiritish/chiqarish qurilmasi, 
boshqarish qurilmalaridan foydalanib amalga oshiriladi. Buning asosida barcha 
elementlarning o’zaro birgalikda ishlashi asosida dasturiy boshqarish tizimidan 
iborat bo’lgan xotirada saqlanadigan ishlov berish dasturi va ma’lumotlarni 
boshqarish tamoyili yotadi. Kompyuterlar va kompyuter tizimlarini qurish, va 
ishlash tamoyillari ularning arxitekturalarini qurish o’zaro bog’liq ko’plab 
komponentlarga: apparat ta’minotiga (hardware), dasturiy ta’minotiga (software), 
ma’lumotlarga ishlov berishning amaliy dasturlariga, qabul qilish, o’zgartirish, 
ma’lumotlarni saqlash hamda uzatish vositalariga, shuningdek, ishlov berishning 

---

Чиқариш 
қурилмаси 
Киритиш 
қурилмаси 
Дискли 
тўпловчилар 
Маълумот 
узатиш 
қурилмаси 
umumiy masalasi bajarilganda, komponentlar orasida vazifalarning taqsimlanishiga 
uzviy bog’langan. 
Zamonaviy kompyuterlarning funksional sxemasi (2.4-rasm) saqlash, ishlov 
berish va boshqarish qurilmalaridan tashkil topgan. Bundan tashqari, kompyuterning 
ichki resurslardan foydalanish uchun ma’lumotlarni kiritish va chiqarish qurilmalaridan 
foydalaniladi. Bu sxema universal kompyuterlarning klassik variantidir. 
Марказий процессор қурилмалари 
Асосий хотира 
Ташқи қурилма 
1.1-rasm. Kompyuterning funksional sxemasi 
Kompyuter arxitekturasining asosiy elementi dasturiy boshqariladigan va 
konstruktiv mustaqil element ko’rinishda yaratilgan qurilma – markaziy prosessor (yoki 
mikroprosessor) hisoblanadi. Ayniqsa, prosessorning texnik xarakteristikalari (so’z 
uzunligi, 
takt 
chastotasi, 
boshqariladigan 
buyruq 
tizimlari) 
ko’p jihatdan 
kompyuterlarning parametrlarini aniqlaydi, bular: funksional imkoniyatlari, ish 
unumdorligi, yechiladigan masalalar sinfi, natijalarning aniqligi.