O’zbеk аdаbiyoti kаfеdrаsi
-MA’RUZA. PEDAGOGIK TEXNALOGIYALARNING ILMIY ASOSLARI
Download 0.65 Mb. Pdf ko'rish
|
- Bu sahifa navigatsiya:
- 1.Pedagogik texnologiyalar mezonlari
- Pedagogik texnologiya va metodikadan farki
- Pedagogik texnologiya bilan metodika orasidagi ayrim farklar
- AYRIM PEDAGOGIK TEXNOLOGIYaLAR XAQIDA QISQA MA’LUMOTLAR Yorib o’tishlar texnologiyasi va V. Erxard maktabi. Bu
|
3-MA’RUZA. PEDAGOGIK TEXNALOGIYALARNING ILMIY ASOSLARI. REJA
1.
Pedagogik texnologiyalar tushunchasi va uning aspektlari: ilmiy, jarayonli – ifodaviy (ifoda etish, o’kuv jarayoni agoritimi), jarayonli – amali (o’quv jarayonini amalga oshirish) 2.
metodik (predmetli), lokal (moduli).
jarayonli – ifodaviy (ifoda etish, o’kuv jarayoni agoritimi), jarayonli – amali (o’kuv jarayonini amalga oshirish). Pedagogik texnologiyalar darajalari; umumpedagogik (umudidaktik), xususiy metodik (predmetli), lokal (moduli). 1.Pedagogik texnologiyalar mezonlari Ta’lim shakllari, usullari, uslubiy tizimlari xususiy metodikalar ko’rinishida xarxil bo’lgan bo’lib, ular takomillashib borishi jarayonida texnologiyaga o’sib o’tadi. Texnologiya universal xususiyatga ega bo’lib, uni har bir mutaxassis tomonidan amalga oshirish, bir xil darajada bajarish va ko’zda tutilgan maqsadga erishish mumkin. Uning metodikadan asosiy farqi shundaki, metodika o’qitish usul- l ari va
yo’llarining ma’lum shaxs uchun qulay bo’lgan majmuadan iborat. Metodika o’qituvchining bilim, ko’nikmalari, mahorati, shaxsiy sifatlari, temperamentiga borliq. Buni Dasturlashtirilgan ta’lim texnologiyasi bilan turli xususiy fanlarni har xil didaktik vositalardan foydalangan holda jadal (intensiv) o’qitish metodikalari orasidagi farqni solishtirishda ko’rish mumkin. Shu asosda texnologiyalarning asosiy mezonlarini quyidagicha belgilash mumkin: 1.
2.
Tizimlilik, o’quv-tarbiya jarayoni va uning tarkibiy qismlarining o’zaro mantiqiy bog’liqligi. 3.
Samaradorlash, ta’lim standartlariga erishishni kafolatlashi, talab qilinadigan vaqt, kuch va vositalarning me’yor darajasida ekanligi. 4. Boshqalar tomonidan qayta amalga
oshirish mumkinligi. Ta’limning kafolatlangan natija beradigan texnologik jarayonini yaratish yo’lidagi dastlabki qadam 60- yillarda yaratilgan dasturlashtirilgan ta’lim bo’lgan edi, Bunda o’quvchi to’liq o’zlashtirishga erishguncha bajarishi lozim bo’lgan barcha vazifalar aniq ketma-ketlikda, batafsil ishlab chiqilgan dastur tuziladi. Bu dastur ta’lim maqsadida ko’zda tutilgan darajadagi bilim va ko’nikmalarni har bir o’quvchi o’zlashti-rishini kafolatlashi lozim. O’zlashtirish jarayonining borishi haqida o’qituvchi bilan birga o’quvchining o’ziga ham axborot etib turadi. O’quvchi mantiqiy bog’langan qisqa vazifalarni ma’lum ketma-ketlikda bajarish orqali deyarli xatolarsiz asosiy maqsadga etib bora oladi.
13 Bunday texnologiya o’quv jarayonini to’liq nazorat qilish imkoniyatini beradi. Bunda mantiqiy boglangan qisqa vazi-falar ketma-ketlish ta’lim jarayonining algoritmini hosil qiladi. O’quvchi va o’qituvchi faoliyatining shunday algoritm asosida tashkil qilinishi ko’zda tutilgan maqsadga erishishni kafolatlaydi. Ta’lim jarayonining shunday tartibda tashkil qilinishini hozirda to’liq ma’noda pedagogik texnologiya deb atash mumkin. Pedagogik texnologiya ta’lim oluvchilar va tarbiyala-nuvchilarga pedagoglar tomonidan kasbiy-pedagogik maqsad-larni amalga oshiruvchi ta’sir ko’rsatilishini tashkil qilish tizimini belgilaydi. Pedagogik texnologiya pedagogik faoliyatni aniq maqsad-lar asosida tashkil qilish hamda uning texnologikligini nazorat qilish imkoniyatini beradi. Pedagogik texnologiya tizimi pedagogik maqsadlarning aniq amalga oshirilishini ta’minlaydi. Texnologik tizimning asosiy belgisi kutilgan natijaga erishishni kafolatlashdir. Buning uchun asosiy maqsadga erishishning har bir bosqichida bajarilishi lozim vazifalar, buning uchun talab qilinadigan vositalar hamda metodlarning aniq modullari yoki algoritmlari hosil qilinadi. Notexnologik tizim (xususiy metodikalar)da esa kutilgan natijaga erishish kafolatlanmaydi. Pedagogik texnologiya ratsional asosdagi ilmiy mezonlarga asoslangan bo’lishi bilan birga, uning yanada rivojlanishida intuitiv (empirik) bilimlar ham muhim ahamiyatga ega. Shu ma’noda texnologiyani ma’lum ma’noda san’atga qiyos qilinadi. Chunki san’at intuitsiyaga asoslanadi, texnologiya esa fanga asoslanadi. Lekin juda ko’p faoliyat sohalari dastlab san’atdan boshlanadi va texnologiya bilan tugaydi. So’ngra hammasi boshidan boshlanadi. Pedagogik texnologiyaning rivojlanish jarayonlarida ham ushbu holatlarni kuzatish mumkin. Fanga muvofiq qurilgan pedagogik amaliyot pedagogik texnologiyadir. Ta’lim oluvchilar va ta’lim beruvchilarning o’quv-tarbiya jarayonida avvaldan belgilangan sifatlarning shakllanishiga olib keladigan izchil amaliy faoliyatlarini pedagogik texnologiya deb hisoblash mumkin. Pedagogik texnologiya (yoki ta’lim texnologiyasi) bor-yo’g’i va eng asosan ta’lim oluvchi yoki tarbiyalanuvchining ta’lim-tarbiya jarayonida qanday faoliyatni va qay darajada amalga oshirishidan iborat. O’quvchining o’rganilayotgan materialni sifatli o’zlashtirishini ta’minlovchi izchil amaliy faoliyati ta’lim texnologiyasi bo’lishi mumkin Pedagogik texnologiya va metodikadan farki Xozirgi kunda pedagogik texnologiya xakidagi anik, tushuncha va tasavvurlar birmuncha kamligi tufayli, uni xususiy metodikalar bilan deyarli tenglashtirish xallari uchraydi. Aslida esa ular orasida jiddiy farklar mavjud bulib, kuyida ular xakida kiskacha bayon kilinadi. Metodika — biror ishni maksadga muvofik. utkazish metodlari, yullari majmui. U aloxida metodikalarga ajraladi. Pedagogika fani ma’lum ukuv fanlarini ukitish konuniyatlarini tadbik, kiladi. Masalan, Kime ukitish metodikasi, biologiya ukitish metodikasi va shu kabilar. Metodikaning pedagogik texnologiyadan fark,ini tushunish va amalda xar ikkisidan unumli foydalana bilish talab kilinadi. Ular orasidagi farklar kuyidagi jadvalda keltirilgan. 1-jadval
Asosi
i tushunchalar Pedagogik texnologiya Metodika Ta’riflar Pedagogik texnologiya — insonga oldindan belgi-langan mak,sad buyicha
ta’-lim- tarbiyaviy ta’sir utkazish Metodika — ma’lum ukuv fanini ukitish x.amda tarbiyaviy ishlar konuniyatlarini tadbik kiladi Mak.sad
aloxida
ukuv fanlarini utsi-tish x.amda tarbiyaviy ishlar-ning sifatli bulishini ta’-minlash 14 Kullash mikyosi Butun ta’lim-tarbiya jaraenida Xususiy fanlarni utsitishda xdmda tarbiyaviy ishlarda Vositalar Barcha ta’lim-tarbiyaviy vositalar, xususiy metodikalar Aloxida
ukuv fanlarini ukitishda xamda tarbiyaviy ishlarda kullaniladigan vositalar Pedagogik jarayon Ta’lim va tarbiya texnolo-giyasi asosida. Ta’lim menejmenti va mar-ketingi asosida. Ta’lim- tarbiya sox,asidagi eng ilgor tajribalarni umumlashtiruvchi loyixalar asosida
rivojlanib boradi. Etarli tayyorgarlikka ega mutaxassislar tomonidan kz'llanganda uzaro uxshash natijalar olinishi ta’-minlanadi. Ta’lim-tarbiya metodikasi asosida
ijodkor ukituvchilarning ilkor tajribalariga tayanib rivojlanadi. Xususiy tajri-balar asosida boyitib boriladi. Bir muallifning ilgor pedagogik tajribasini xamma pedagoglar aynan kullay olmaydilar. Bunda natijalar xar kimda xar xil buladi. Pedagogik texnologiyaning tarkibiy kismi
xisoblanadi Natija
kafolati Oldindan belgilangan mak.sadga erishish kafolati bor Oldindan belgilangan maksadga xar bir ukituvchi uz imkoniyatlariga muvofik, turli darajada erishadi, Shu sababli talab darajasidagi natija
kafolatlanmaydi. Asosan ijodkor ukituvchilargina yaxshi Kelib chikishi Xususiy metod i kal ar nin g rivojlanishi natijasida kelib
chikkan Ta’lim-tarbiyaning turli xususiy
masalalarini xal
kilish zarurati natijasida kelib chik-kan
maqsadi har bir odamda mavjud bo’lgan (lekin kundalik bir xildagi hayot va ish bilan bo’g’ib qo’yilgan) qobiliyatlari va intilishlarini an’anaviy muammolarni yangi muammo sifatida echish uchun kundalik izlanishlarga aynan uyg’otish hisoblanadi. Bu kurslar tinglovchining fikrlashi va xulqidagi shaxsiy stereotiplarni bartaraf qilish, o’z imkoniyatlarini va eskirgan muammolarni yangicha echish yo’llarini ko’ra olishla-rini faollashtirish va o’zgartirish bo’yicha ishlab chiqilgan ko’p sonli mashg’ulotlardan iborat. Bu kurslarning afzal jihatlari — inson omilini ishga solishga qaratilgan bo’lib, maxsus mablag’lar sarflashni talab qilmaydi; erishilgan samara so’nib qolmaydi, ya’ni olingan samara yangi shakllarda va sharoitlarda muntazam kuchayib borishi bilan bir necha marta samara olishni ta’minlaydi; alohida yirik yangiliklar yaratishga, hosil bo’lgan boshi berk holatlardan noan’anaviy chiqish yo’llarini izlashga qaratilganligidan iborat. 48 yo’nalishdagi kurslar va seminarlar AQShning 94 ta shaharlarida va boshqa mamlakatlarning 128 ta shaharlarida olib borilmoqda. Bu kurslarda yiliga 57 ming kishi o’qiydi. hamkorlik pedagogikasi. An’anaviy ta’limda o’qituvchi pedagogik jarayonning sub’ekti, o’quvchi esa ob’ekti deb qaraladi. hamkorlik pedagogikasida esa o’quvchi o’z o’quv faoliyatining sub’ekti sifatida qaraladi. Bunda o’qituvchi va o’quvchi pedagogik jarayonning sub’ektlari sifatida tenglashib,hamkorlik pedagogikasi jarayoni hosil bo’ladi. Ular o’zaro (kor, h`amdo’st, hamyukodkor, hamishtirokchi, hamdard, hambashqaruvchi bo’ladilar. hamkorlik munosabatlari o’qituvchilar orasida, ma’lum bulishi bilan, o’quvchilar va o’qituvchilar tashkilotlari bilan, raxbarlar, ota-onalar, jamoatchilik orasida ham o’rnatiladi. hamkorlik pedagogikasi o’quvchining ta’lim-tarbiya olish ishlarini rivojlantirib borish
orqali h`amda
o’quv-tarbiya jaryonini insonparvarlashtirish tamoyillarini amalyatga tadbik qilgan h`olda yuqori natijalarga erishishni ta’minlaydi. O’quv materialining sxemalar va shartli belgilardan 15 iborat modellari (tayanch signallar konspektlari) asosida ta’limni intensivlashtirish texnologiyasi V. F. Shatalov tamonidan ishlangan.. Tayanch signallar konspektlari ko’rgazmali sxemalardan iborat bo’lib, ularda o’zlashtirilishi lozim bo’lgan axborot birliklari aks ettiriladi, ular orasidagi turli bog’liqliklar ko’rsatiladi xamda mavhum (abstrakt) materialni yaqullashtiruvchi misollar, tajribalarni eslatish uchun belgilar va maqsadlarning ahamiyatliligi bo’yicha tasnifi turli turli belgilar bilan beriladi.Tayanch signallar konspektlari bilan ishlashda qator o’ziga xos usullar va metodik echimlar qo’llaniladi. «Vakolatli ta’lim» texnologiyasi. Bu texnologiya 1995 yilda AKSh da „Ayollar etakchiligi" deb nomlangan treninglardan ishlangan bo’lib, xalqaro ta’lim texnologiyasi sifatida 1997 yildan boshlab Ukrainada shakllanib, so’ngra Ozarbayjon, Gruziya, Qozog’iston, Qirgiziston, Litva, Moldova, Tojikston, O’zbekistonga tarqalgan. 2002 yilda Afg’oniston, Indoneziyada treninglar o’tkazilgan. Boshqa mamlakatlarda bu texnologiyani shakllantirish jarayonlari amalga oshirilmoqda. Bu ta’lim texnologiyasini hozirda mutaxassislar shunday tariflaydilar: „Vakolatli ta’lim — tenderlik adolati va zavonliksiz munosabatlar asosidagi o’quv jarayoni bo’lib, bevosita tajriba orqali ta’lim olish yo’li bilan guruxlarning o’z-o’zini tashkil qilish ko’nikmalarini hosil qilish mumkin. Vakolatlash pedagogikasi ta’lim dasturlarining boshqa turlari bilan ta’limga nisbatan umumiy yondashuvlarga ega. Uzaro faoliyatda ular bir-birini boyitadi va kuchaytiradi. Vakolatlash ta’limini quyidagicha joriy qilish mumkin: — rasmiy o’quv reja (ayrim o’quv fani, intefatsiyalash bilgan yondashuvlar yoki mavzular sifatida); —
reja bilan bog’langan sinfdan yoki maktabdan tashqari ish); —
norasmiy o’quv reja (kutilmagan mashg’ulotlar tashkil qilish yoki alohida reja orqali joriy qilish). Mashg’ulotlar maxsus tayyorgarlik ko’rgan trenerlar tomonidan treninglar shaklida o’tkaziladi. Bunda trener deb ma’lum yo’nalishda ta’lim olish, mashklar bajarish bo’yicha trening mashg’ulotlarini olib borish (rahbarlik qilish) uchun maxsus tayyorgarlikka ega mutaxassisni aytiladi. Trening deb esa ma’lum yo’nalishda ta’lim olish, mashklar bajarish bo’yicha trenerlar tomonidan (rahbarligida) o’tkaziladigan mashkulotlarga aytiladi.
Pedagogik texnologiyalarni amalga oshirish uchun o’ziga xos vositalar zarur bo’ladi. har bir pedagogik texnologiyada qo’llaniladigan vositalar umuman o’xshash bo’lib, ularning turlari ko’p. Ularni shartli ravishda quyidagi turlarga ajratish mumkin: verbal, noverbal, vizual, audio, tabiiy, o’quv anjomlari hamda maktab jihozlari.
ifodalanadigan axborotlar bo’lib, ularvd so’z orqali ifodalab berish uchun o’qituvchi uni o’zlashtirgan) bo’lishi, ya’ni shu axborot haqidagi bilimga ega bo’lishi lozim.. Boshqacha aytganda, pedagogik texnologiyalarning verbal vositalarini o’qituvchining bilimlari darajasidagi axborotlara tashkil qiladi. Shu sababli hozirda ta’lim jarayonida faqat! o’quvchi va o’qituvchining ishtirok etishi etarli bo’lmay qoldi. Zamonaviy ta’limni amalga oshirishning yana bir zarur sharti o’quv fanlari bo’yicha axborot manbalari, shu jumladan,( yangi axborot texnologiyalarining tez va qulay foydalanish imkonini beruvchi turlaridan har bir o’quvchi va o’qituvchi erkin foydalana oladigan sharoit yaratishdan iborat. Ya’ni hozirda sifatli ta’lim berish uchun an’anaviy ikkita tomon — o’quvchi-o’qituvchiga zarur axborotlarni etkazib turuvchi xizmatdan iborat uchinchi tomon faoliyatini tashkil qilish zarur. Bu yo’nalish axborot texnologiyalarini ta’lim-tarbiya ja rayoniga joriy qilish yo’nalishi deb nomlanadi.Shu axborot larni o’quvchilar tushuna oladigan mantiqiy shakllard ifodalash o’quvchi bilan o’qituvchining verbal muloqotin) tashkil qiladi. Buni quyidagi sxema shaklida ifodalash mumkin:
Axborot U haqidagi Mantiq So’z, nutq Dunyo karash Maf kura 16
bilim
Bu sxemadan ta’lim jarayonida har bir axborotni o’qituvchi o’zlashtirgan darajada, uning mantiqiy tafakkuriga, nutqiy qobiliyatlariga, dunyoqarashi va mafkurasiga muvofiq ravishda baen qilinishi ko’rinib turibdi. Verbal muloqot shakllari har xil bo’lib, ularning asosiylari nutq so’zlash, ma’ruza, suhbatlashish, savol so’rash, savolga javob berish, bahs, munozara, muzokara, xabar berish, kengash, maslahat, nasihat, tanbeh, tabrik, salomlashish, xayrlashish kabilarni o’z ichiga oladi. Ushbu verbal muloqot shakllarida qo’llaniladigan nutq intonatsiyalari so’zlovchining fikrlaridagi uning maqsadiga muvofiq bo’lgan ma’no-mazmunlarni chuqurlashtirish, yaqqollashtirish imkonini beradi. O’qituvchi o’quvchi uchun ma’lum bo’lgan tushunchalarga asos-langan holda yangi axborotlarni tanishtirib, tushuntirib boradi. Bu jarayonda o’quvchilar diqqatni jamlash, tinglash, eshitish, anglash, tushunish, idrok qilish, mantiqiy fikrlash (tahlil qilish, qiyoslash, umumlashtirish), xotirada saqlash, qayta eslash faoliyatlari bilan band bo’ladilar. Bunda o’quvchi-ning qiziqishi, havasi, ehtiyoji, manfaatdorligi, qobiliyat, iste’dod, iqtidori uning muvaffaqiyati asosi bo’ladi. Yuqoridagi fiqrimizning dalili sifatida verbal muloqot shakllaridan ayrimlari haqida to’xtalib o’tamiz. Ma’ruzalarni faol usulda o’tkazish. har qanday yuqori saviyada o’tkazilgan ma’ruza, garchand u faktlarga boy bo’lsa ham, agar uzoq vaqt davom etsa, o’quvchining eshitish qobiliyati susayadi va charchaydi. Bu holat o’quvchini loqayd eshituvchiga aylantiradi. Ma’ruza qancha uzoq davom etsa, samaradorlik shuncha kamaya boradi. Shuning uchun ma’ruzani kichik pedagogik texnologiya darajasida quyidagicha tashkil etish o’quvchilar uchun qulaylik tug’diradi. Ma’ruzachi o’z ma’ruzasini bir necha bloklarga bo’ladi. har blokini 15—20 minut davom ettiradi va har bir blokdan so’ng to’xtab, mavzu bilan bog’liq qisqa savol- javob, fikr almashuv olib boradi. Kichik modul — pedagogik texnologiya tarkibidagi eng ki-chik birlikni ifodalaydi. Amalda bunday kichik modulni boshqa kichik modullarga ajratish mumkin emas, deb hisoblanadi.
tasvirlashda dastlabki modul sifatida tanlangan va o’z tarkibiga bitta yoki bir nechta kichik modul-larni oladigan modul to’plami.
tasvirlash maqsadida bitta modul sifatida qaralgan bir nechta modullar yig’indisi. Modul darajasi — pedagogik texnologiyani tasvirlash ko’lamiga muvofiq ravishda tanlangan birlamchi modullarning o’z tarkibida aslida qancha modullarga ega ekanligi ko’rsatkichi. Pedagogik texnologiyaning modullari quyidagi darajalarga ajratilishi mumkin: 1.
2.
O’quv fanining bir mavzusini, bir bo’limini, bir qismini yoki hammasining tarkibiy bo’laklarini hamda o’qitish texnologiyasini tashkil qiluvchi modullar. Ularni bloklar deb ham nomlanadi. 3.
o’qitish texnologiyasini tashkil qiluvchi modullar (bloklar). 4.
Davlat ta’lim standartining tarkibiy bo’laklarini hamda ularning bajarilishini ta’minlash texnologiyalarini tashkil qiluvchi modullar. 5.
ta’minlash texnologiyasini tashkil qiluvchi modullar. 6.
Ta’lim vositalarini tashkil qiluvchi modullar. 7.
Pedagogik texnologiya jarayonida qo’llaniladigan usullarni tashkil qiluvchi modullar. Ushbu modullar orasida bir o’quv mashrulotini o’tkazish texnologiyasini tashkil qiluvchi modullar pedagogik texnolo giya jarayonining asosiy bo’g’inini tashkil qilishi bilan eng ahamiyatli hisoblanadi. Ular quyidagi turlarga ajratiladi: —
mashg’ulot mazmunini tashkil qiluvchi asosiy tushunchalar; —
shu tushunchalarni o’quvchilarga tushuntirish jarayonining tarkibiy qismlari; 17 — shu tarkibiy qismlarning har birida qo’llaniladigan ta’lim-tarbiya vositalari va usullari; —
o’qituvchining mashg’ulot davomida bajaradigan faoliyatini tashkil qiluvchi modullar; —
o’quvchilarning mashgulot boshidan oxirigacha bo’lgan vaqg davomida bajaradigan faoliyatlarini tashkil qiluvchi modullar; —
shu kabilar. Yuqorida aytilganlardan ko’rinib turibdiki, pedagogik texnologiya jarayonidagi modullar ta’lim mazmuni, vositalari va usullarining xar biriga tegishli tarkibiy elementlarni tashkil qiladi. Bunda ta’lim mazmuni modullari — o’rgatilayotgan axborotningtarkibini tashkil qiluvchi birliklarni; ta’lim vositalari modullari — shu vositalarning birlik-larini; ta’lim usullari modullari — shu usullarni amalga oshirish faoliyati davomida bajariladigan harakatlarni tashkil qiluvchi birliklarni ifodalaydi. Modul o’zgarmas, qotib qolgan narsa deb qaralmasligi ksrak. Aslida har bir modul o’ziga tegishli kichik maqsadni ifodalaydi. Bu maqsadni amalga oshirishda esa tegishli sharoit uchun eng ma’qul deb topilgan yo’llar, usullar, vositalardan foydalanish ko’zda tutiladi. Demak, modulda belgilangan maqsadni o’zgartirmagan holda uni to’liq amalga oshi-rishni ta’minlovchi, o’zaro farq qiluvchi turli yo’llar, usullar, vositalar qo’llanilishi mumkin. Ushbu modullarni ajratib belgilashda ma’lum tartibga rioya qilish zarur. Bunda, avvalo,
eng kichik
yoki birlamchi modul ajratiladi. Uni pedagogiktexnologiyani turli darajasidan boshlab ishlab chiqishda turli katgalikda ajratish mumkin. Masalan, birorta fikrni tushuntirish jarayonini bir butun holatda bitta modul hisoblash ham eki bu jarayonni bir nechta bo’laklarga ajratib, ularning har birini alohida modullar deb hisob-lash ham, shuningdek, bitta emas, bir nechta o’zaro bog’liq fikrlarni tushuntirish jarayonini bir butun holda bigga modul deb hisoblash ham mumkin. Shu tartibda eng kichik — birlamchi modulni ajratishda asosiy shart shu modul tarki-bida hamma zarur elementlar, albatta, saqlanishi va ularni istalgan boshqa vaqtda, boshqa joyda, boshqa tegishli tayyor-garlikka ega bo’lgan mutaxassislar va o’qituvchilar tomonidan oldindan ko’zda tutilgan darajada bajarish imkoniyatini saqlashdan iborat. Shunday tartibda belgilangan modulni eng kichik yoki bir-lamchi modul deb ataladi. Shunday birlamchi modullarni zarur bo’lgan hollarda tartib sonlar bo’yicha belgilash uchun „1-modul"; „2- modul" ko’rinishidagi yozuvlar bilan ajratib ko’rsatish yoki „modul" so’zini yozmasdan, faqat tartib son
Download 0.65 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|