O’zbеk аdаbiyoti kаfеdrаsi
Download 0.65 Mb. Pdf ko'rish
|
- Bu sahifa navigatsiya:
- Demokratik uslub
- «fasilitatsiya»
- Xarizmatik uslub. Xarizma
- Xarizmatik fazilatlariga ega bulgan raxbarga xos bulgan beshta asosiy xususiyatlari
|
8-MA’RUZA MUAMMOLI O’QITISH VA UNING O’ZIGA HOS HUSUSIYATLARI REJA
1.Muammoli o’qitish va hususiyatlari; muammoli vaziyatlarni yaratish, faol (anglash) idrok etish faoliyati, mustaqil ravishda murakkab masalalarni ќal etish. 2. Izlanish nazariy bilimlarning etakchilik roli
printsipi.D.B.Elkonin va
V.V.Davidovning rivojlantiruvchi ta’lim tehnologiyalari va uning o’uquvchi mashg’ulotlarida mahsadga muofiq faol o’quv faoliyati printsipi. 3. Interakiv tehnologiyalar, tehnologik karta.
Tayanch iboralar: Muammoli uqitish va hususiyatlari; muammoli vaziyatlarni yaratish, faol (anglash) idrok etish faoliyati, mustaqil ravishda murakkab masalalarni ќal etish va izlanish nazariy bilimlarning etakchilik roli printsipi.D.B.Elkonin va V.V.Davidovning rivojlantiruvchi ta’lim tehnologiyalari va uning o’uquvchi mashg’ulotlarida mahsadga muofiq faol o’quv faoliyati printsipi.Interakiv tehnologiyalar, tehnologik karta. O’rta mahsus va kasb-hunar ta’limi muassasalari ta’lim jarayonida salmokli o’rin egallagan muammoli (a q`piy hujum) dars, munozarali (ilmiy munozarali va erkin fikrlash) darslari muammoli ta’lim tehnologiyalariga misol bo’ladi. Mazkur darslarning o’ziga hos jihati dars davomida vujudga keltirilgan muammoli vaziyatlarga asoslanadi. Muammoli ta’lim deyilganda, o’ q`ituvchi rahbarligida muammoli vaziyat vujudga keltirilib, mazkur muammo o’ q`uvchilarning faol musta q`il faoliyati natijasida bilim, ko’nikma va malakalarni ijodiy o’zlashtirish va a q`liy faoliyatni rivojlantirishga imkon beradigan ta’lim jarayonini tashkil etish nazarda tutiladi. Muammoli ta’limning muvaffa q`iyati q`uyidagi omillarga bog’li q`: 1.
O’q`uv materialini muammolashtirish; 2.
O’q`uvchilarning bilish faoliyatini faollashtirish; 3.
Ta’lim jarayonini o’yin, mehnat faoliyati bilan uyg’unlashtirish; 4.
O’q`ituvchi tomonidan muammoli metodlardan o’z o’rnida va samarali foydalanish ko’nikmasiga ega bo’lish; 47 5. Muammoli vaziyatni hal etish yuzasidan muammoli savollar zanjirini tuzish va manti q`iy ketma-ketlikda o’ q`uvchilarga bayon etish. Muammoli metodlar muammoli vaziyatlarni vujudga kel-tirib, o’kuvchilarning muammoni hal etish, murakkab savollarga javob topish jarayonida alohida ob’ekt, hodisa va q`onunlarni tahlil q`ilish ko’nikmalari va bilimlarni faollashtirishga asoslangan faol bilish faoliyatini ta q`ozo etadi. Muammoli ta’limning zamonaviy nazariyasida muam-moli vaziyatlarning ikki turi mavjud: 1.
Psihologik muammoli vaziyatlar. 2.
Pedagogik muammoli vaziyatlar. Psihologik muammoli vaziyatlar o’ q`uvchilar faoliyati-ga, pedagogik muammoli vaziyatlar o’ q`uv jarayonining tash-kil etilishiga taallu q`lidir. Muammoli vaziyatlarning bu ikki turi bir-birini ta q`ozo etadi. Pedagogik muammoli vaziyatlar o’ q`uvchilardan fa q`at fikr yuritishnigina talab q`ilmay, balki bilish munozarasida ishtirok etish, u yoki bu hodisa ha q`idagi hayotiy va ilmiy tasavvurlarni q`iyoslash, olimlarning tur-li nu q`tai nazarlarini ta q` q`oslash, shuningdek, ularning q`izi q`ishlarini orttirish ma q`sadida dars davomida yangi dalillarni ma’lum q`ilish, mazkur dalillarning fan-teh-nika rivoji uchun ahamiyatini yoritish, ajablanarli da-lillarni, q`izi q`arli biologik masalalarni bayon etish or q`ali vujudga keltiriladi. Muammoli vaziyatlarni hal etishda o’ q`ituvchi o’ q`uvchilar faoliyatini fikr yuritishning manti q`iy operatsiyalari: tahlil, sintez, ta q` q`oslash, analogiya, umumlashtirish, tasniflash va hulosa yasashga yo’naltiradi. Muammoli vaziyatlardan o’ q`uv jarayonining barcha bos- q`ichlarida: yangi mavzu bayoni, mustahkamlash va bilimlarni nazorat q`ilishda muvaffa q`iyatli foydalanish mumkin. Muammoli vaziyatlar tizimi muvaffa q`iyatli yaratilgan hollarda mazkur mavzuni muammoli dars shaklida o’tish tavsiya etiladi. O’q`itish jarayoiiga muammoli darslarni q`o’llanish uchun o’ q`ituvchi q`uyidaga masalalarni hal q`ilishi: 1.
mumkinligini; 2.
Mavzu matnidagi masalalar bo’yicha muammoli vaziyatni keltirib chi q`aradigan savollar, topshiri q`larni ani q`lash, bunda didaktikaning ilmiylik, sistemalilik, manti q`iy ketma-ketlik, izchillik printsiplariga amal kilishi; 3.
O’q`uvchilarning bilish faoliyatini faollashtirish va bosh q`arishni ta’minlaydigan vosita va usullarni ani q`lashi, ulardan o’z o’rnida va samarali foydalanish yo’llarini belgilashi zarur. Muammoli darslarda o’ q`ituvchining faoliyati, avvalo mavzu mazmunidan kelib chi q` q`an holda o’ q`uv muammolarini ani q`lash, muammoli vaziyatlar tizimini yaratish, o’ q`uvchilar oldiga o’ q`uv muammolarini yu q`ori il-miy va metodik saviyada q`o’yish, darsda mazkur o’ q`uv muammolaridan samarali foydalanishga erishish, o’ q`uvchilar faoliyatini muammolarni hal etishga yo’naltirishdan iborat bo’ladi. O’ q`uvchilarning faoliyati muammoli vaziyatlarni idrok etish, hal q`ilish usullarini izlash, muammoni tahlil q`ilib, tahminlarni ilgari surish, tahminlarni ilmiy, manti q`iy nu q`tai nazardan asoslash, tahminlarni tekshirish va hulosa chi q`arishdan iborat bo’ladi. Ҳ ozirgi zamon muammoli darslarning didaktik ma q`sadi: •
o’ q`uv muammolarni hal etishda o’ q`uvchilar tomonidan avval o’zlashtirgan bilimlarini ijodiy q`o’llanib, Yangi bilimlarni egallash ko’nikmalarini; •
bilimlarni ijodiy o’zlashtirish va amalda q`o’llanish malakalarini; •
izlanuvchanligi, q`izi q`ishi, motivlari, manti q`iy tafakkuri, ijodiy faoliyati, a q`liy kamoloti, zakovatini rivojlantirishdan iborat. Muammoli darslarni keyingi yillarda yangi nom bi-lan («Tafakkur bo’roni» B. R. Qodirov), («Miyaga hujum», «Fikrlar to’ q`nashuvi», «Fikrlar jangi maydoni» V. M. Karimova, F. A. Akramova), («A q`liy hujum» J. G’. Yo’ldoshev) atash rasm bo’ldi. Muammoli - kidiruv uslublari muammoli ta’lim jarayonida ko’llaniladi. Bu uslublardan foydalayaishda o’ q`ituvchi (pedagog) avvalo muammoli vaziyat yaratadi, savollar q`o’yadi, masalalarni, eksperemental topshiri q`larni taklif q`iladi, muammoli vaziyatni echishga q`aratilgan muhokamani uyushtiradi, hulosalarining to’g’riligini tasdi q`laydi. O’kuvchi (ta — laba}lar oldingi bilim va 48 tajribalariga asoslanib muammoli vaziyatni hal q`ilish yo’ldari to’grisidagi takliflarini aytadi, oldin olgan bilimlarini umumlashtiradi, hodisalarning sabablarini ani q`laydi, ularning kelib chikishini tushuntiradi, muammoli vaziyatni echishning eng okilona variantini tanlaydi. Bu uslub o’ q`uvchi (talaba}larning bilimga q`izi q`ishini oshiribgina kolmay, ularda fikrlash q`obiliyatini ham rivojlantiradi, Ta’limning muammoli— q`idiruv uslublari amalda bilimni so’z orkali ifodalash, ko’rgazmali va amaliyot uslublari yordamida amalga oshiriladi. Shu bilan birgalikda o’ q`uv materialini muammoli bayon q`ilish uslubini q`o’llash, amaliy muammoli — q`ydiruv ishlarini bajarish, hatto tad q`i q`ot tipidagi amallarni olib borish to’g’risida so’z yuritish mumkin. O’ q`uv materialini muammoli uslub yordamida o’tish muammoli tuzilgan ma’ruza uslubi orkali bilim bayoni davomida mulohaza yuritish, isbotalash, umumlashtirish, faktlarni tahlil q`ilish, o’ q`uvchi (talaba) fikrini o’z ortidan zrgashtirish, uni faolro q` q`ilish kabi usullardan foydalanshini: ko’zda tutadi. Muammoli ta’lim uslublaridan biri evristik va muammoli q`idiruv suhbati hisoblanadi. Bunda o’kituvchi o’ q`uvchi (talaba)lar oldiga q`ator izchil va o’zaro uzviy bog’li q` bo’lgan savollar majmuini q`o’yadi, O’ q`uvchi (talaba)lar ularga javob berganda q`andaydir shakllarni aytadilar. Aytganlari to’rri ekanligini musta q`il isbotlashga harakat q`iladilar. Shu bilan birga yangi bilimlarni o’zlashtirishda musta q`il ravishda oldinga siljishni amalga oshiradilar. Agar evristik suhbatda bunday tahminlar yangi mavzuning fa q`atgina biror q`ismiga alo q`ador bo’lsa, muammoli — kidiruv suhbatda o’ q`uvchi (talaba)lar muammoli vaziyatning butun bir tizimini echadilar, Shuning uchun ham bu suhbatlarning far q`i shartli va fa q`atgina muammoli vaziyatda q`o’llanish tadbirlariga taallu q`lidir, Ta’limning muammoli — q`idiruv uslublarida ko’rgazmali q`o’llanmalar esda sa q`lashni faollashtirish ma q`sadida emas, balki darsda muammoli vaziyatni yaratadigan eksperimental masalalarni q`o’yish uchun gaplatiladi. Bundan tash q`ari, key — ingi paytda rasmlar va chizmalar tizimi ko’rinishida muayyan o’ q`uv vaziyatlari tasvirlarining ko’rgazmali q`o’llanmalari ko’p tayyorlanmo q`da, Bu usudda o’ q`uvchilarning musta q`il fikrla — shining ustuvor sabablarini ani q`lash oson ko’chadi. Muammoli — q`idiruv uslublari ko’pro q` ijodiy bilim faoliyati ko’nikmalarini rivojlantirish ma q`sadida q`o’llaniladi. Ular o’ q`uvchi (talaba}larning bilimni chu q`ur anglashiga, musta q`il egallashiga yordam beradi. Bu uslublar, ayni q`sa, q`uyidagi hollarda samarali ko’llaniladi: o’ q`uv jarayonida tushuncha, q`onun va nazariya kabilarni shakllantirish ko’zda tutilganda, faktik ahborotni ma’lum q`ilish, mehnat faoliyatining laboratoriya — eksperimental o’ q`uv va ko’nikmalarini hosil q`ilishda, o’ q`uv materialining mazmuni printsipial jihatdan yangi bo’lmasdan, ilgari o’rganilganining manti q`iy davomi bo’lsa, uning asosida o’ q`uvchilar yangi bilimni q`idirish uchun musta q`il q`adam tashlasa, mazmun hodisadagi sabab — o q`ibat va bosh q`alarga olib kelsa. Qidiruv uslublari o’ q`ituvchi (pedagog)lar o’ q`uvchi (talaba)larni muammoli vaziyatni echish faoliyatiga tayyorlagan hollarida q`o’llaniladi. Shu nu q`tai nazardan bu uslub o’zini tad q`i q`ot ishiga bag’ishlagan yoshlarga bilim berishda as q`otadi.
49
O’QUV JARAYONINI TASHKIL ETISH VA BOSHQARISHNING SAMARADORLIGI ASOSIDA PEDAGOGIK TEXNOLOGIYALAR REJA
1.
Differentsiasiya darajalari texnologiyasi; individual xususiyatlari, yoshi, jinsi, qiziqishlari, aqli rivojlanishi darajasi, sog’lig’i darajasi buuyicha, invidual uuqitish texnologiyasi; uuqitish ќar bir uuquvchining qobiliyatiga qarab olib borilishi. 2.
Kompyuterli (yangi informatsion) texnologiyalar;uuqituvchi va nazorat qiluchi dasturlar, komyuterli testdan uutkazish va boshqalar. 3.
Tayanch iboralari: UO’quv jarayonini tashkil etish va boshqarishning samaradorligi asosida pedagogik texnologiyalar. Differentsiasiya darajalari texnologiyasi; individual xususiyatlari, yoshi, jinsi, qiziqishlari, aqli rivojlanishi darajasi, sog’lig’i darajasi buuyicha, invidual uuqitish texnologiyasi; uuqitish ќar bir uuquvchining qobiliyatiga qarab olib borilishi.Kompyuterli (yangi informatsion) texnologiyalar;uuqituvchi va nazorat qiluchi dasturlar, komyuterli testdan uutkazish va boshqalar.Jamoali va guruќli uuqitish texnologiyalari. Bashkarish uslublari kuyidagicha: Demokratik uslub Xokimiyatning kup jixatdan markazlashmaganlik xususiyatiga ega, raxbar asosiy boshkaruv masalalari buyicha buysunuvchilari bilan maslaxatlashadi, karorlar kollektiv printsipi asosida kabul kilinadi, buysunuvchilarga ta’sir kilish yuli – bu xar bir kursatilgan tashabbusni rag’batlantirishdir. Talablar konsultatsiya (maslaxatlar, tavsiyalar) tarzida aytiladi. Nazorat salbiy fikr asosida bulmaydi, uz-uzini nazorat va biri-birini nazorat kilish kullab-kuvvatlanadi. Munosabatlar bir-biriga ishonch asosida tuziladi. Ijobiy rag’batlantiruvchi omillar va “ertangi xursandlik” perspektivalari joriy kilinadi. Demokrat raxbar ukituvchilar va ukuvchilar bilan ishonchli munosabatda buladi, uzini oddiy tutadi, barchaga baravar muomala kiladi. O’zining ish faoliyatida “odamdan- ishga” printsipini kullaydi. Avtoritar uslub Bu uslub xokimiyatning raxbar kulida markazlashtirilganlik xususiyatiga ega, u bir uzi boshkaruv karorlarini kabul kiladi va ularni jamoaga majburan kabul kildiradi. Buysunuvchilarga asosiy ta’sir kilish yuli – buyruk va farmoyishlarni bajarmaganligi, tashabbus kursatganligi uchun jazolashdir. Raxbar – mutlak xokim sifatida uz talablarini kursatma (buyruklar, farmoyishlar, kursatmalar) tarikasida ifodalaydi. Xamma narsani shaxsan uzi nazorat kilishga xarakat kiladi. Kupincha negativ stimullarga – jazolash, duk-pupisa va ogoxlantirishdan foydalanadi, kaysiki ukituvchilarni bezovtalikka, tashvishga va vaximaga solib kuyadi. Uning butun uzini tutish tarzi – yuzida aks etgan belgilar, suzlashi, xarakatlari, gavdasini tutib turishi, intonatsiyasi uning aloxida xukmronlik mavkeini, ukituvchilar bilan teng emasligini kursatish va jamoaga uzining shaxsiy ta’sirini kuchaytirish vositasidir. Kollektivning mustaxkam birlashishidan manfaatdor emas. Xamma ukituvchilarni “bir shaxs” sifatida kabul kiladi. Odam manfaatini ish manfaatiga buysundiradi. O’z ish faoliyatida “ishdan- odamga” printsipini kullaydi.
50 Bu uslubga nisbatan tushuncha «fasilitatsiya» (facilitation – yordam berish, yordam, enigillashtirish) uzgacha tus oladi, bu tushuncha buerda mexnat unumdorligini boshkalarning ishtiroki ta’sirida sezilarli darajada oshirish ma’nosida tushuniladi. Ya’ni ular darslarga katnashishni yaxshi kurishadi va uzlarining ishtiroki bilan yukori pedagogik unumdorlikga erishishni xoxlaydilar. Balki bu ukish jarayonining unumdorligini oshirishga olib kelishi mumkin, lekin bu buysunuvchilarning ruxiy potentsialini ekspluatatsiya kilish ekanligini esdan chikarmaslik kerak. Liberal uslub : Kollektiv ishiga raxbarning aralishishining mutlako yukligi Bilan ajralib
turadi. Faoliyat butunlay uzi bularchilikka tashlab kuyilgan. Kiyin axvolga tushib kolmaslik uchun liberal raxbar karor kabul kilishdan uzini olib kochadi, ishlab chikarish masalalarini uz mavkeini mustaxkamlash uchun kabul kiladi. Karor kabul kilishni orkaga surishga moyil. Xarizmatik uslub. Xarizma (charisma) – bu raxbarning shaxsiy xususiyatlari va kobiliyatlari kuchi bilan tuzilgan xokimiyat. O’rnak xokimiyati yoki xarizmatik ta’sir raxbarning yokimliligi va buysunuvchilarning unga intilishi bilan aniklanadi. Ijrochilar ixtiyoriy ravishda shunday raxbar xayotga tadbik kilayotgan g’oyalarning va ishlarning katnashchisi bulishni xoxlaydilar. Ijrochilar ixtiyoriy ravishda raxbar xayotga tadbik kilayotgan g’oyalar va ishlarning katnashchisi bulishni xoxlaydilar. Xarizmatik fazilatlariga ega bulgan raxbarga xos bulgan beshta asosiy xususiyatlari: 1.Boshka odamlarni taxlil kilish, muammolarni xal kilish va ishlarni rejalashtirishga jalb kilish maksadida e’tiborni asosiy masalalarga karatish; 2.Dikkat bilan xisoblashlarga asoslangan xolda yuz berishi mumkin bulgan muvaffakiyatga tavakkalchilik kilish kobiliyati; 3.Xamfikrlik, kayg’udosh bulish, eshitib muxokama kilish va raxbar bilan xodimlari alokasi mexanizmlari yordamida odamlar bilan takomillashgan uzaro aloka; 4.O’ zini tutishda izchillikni va ishonchlilikni namoyish kiladi, uz fikrlarini ochikdan- ochik aytadi va uz ishlarida shu narsalarga amal kiladi; 5.Odamlarga g’amxurlik kursatish va uzini uzi xurmat kilish va shunga mos baxolash mexanizmi yordamida ularda uz kadrini bilishni kuchaytirish. Ta’lim-tarbiya muassasalari amaliyotida bir-biridan keskin fark kiladigan boshkarishning kursatilgan turtta turi(uslubi) boshkarish uslublarining turli tuman tomonlarini uz ichiga olaolmaydi. Odatda, xar bir raxbar u yoki bu boshkarish turlarining kombinatsiyalarini namoyish kiladi. Kuyidagi faktorlar: 1. raxbarning uz vakolatlarini berishi; 2. karorlar kabul kilishda buysunuvchilarning katnashish darajasi; 3.buysunuvchilarning xabardor bulish darajasi; 4.raxbar foydalanadigan xukmronlik turi raxbarning boshkarish uslubini ta’riflaydi. S.N.Lisenkova metodikasining xususiyati shundaki, kiyin mavzular dasturda belgilangan soatlarda amas, balki undan oldin urganila boshlanadi. Bu istikbolli tayyorgarlikdir. 51 Istikbolli tayyorgarlik urganilishi yakinlashib kelayotgan kiyin mavzularni yul-yulakay utishiing boshlanishidir. Umumlashtirish bu muayyan bilimlar asosidagi mavzuni umumlashtirishdir. S.N.Lisenkova metodikasi asosida materialni uzlashtirish uch boskicha kechadi: /. Kelgusida uzlashtirililishi lozim bulgan bilimlarni oldindan kichik xajmlarda berib borish; 2. Yangi tushunchalarni aniklashtirish, ularni umumlashtirish va kullash; 3. Fikrlash usullari va ukuv xatti-xarakatlarining ravonligini rivojlantirish.
G.K.Selevko tadkikotlarida ukitishni tabakalashtirish ukuv jarayonini tashkil etish shakli sifatida izoxlanadi, uzida bilim darajasi bir xil bulgan, u yoki bu jixatdan ukuv jarayonida umumiy sifatlarga ega bulgan ukuvchilar guruxi bilai ukituvchi ishlaydi. Ukitishni tabakalashtirish ukuv jarayonidagi ta’lim oluvchilariit turli guruxlarini ixtisoslashtirilishini ta’minlaydigan umumiy didaktining bir kismi sifatida xam belgilanadi. Ukitish tizimining kurama texnologiyasi (N.P. Guzik). «Ukitish tizimining kurama texnologiyasi» saviyasiga va darslarda mavzu buyicha davriylikni rivojlantirishga kura sinf ichidagi ukitishning tabakalashtirilishi deb karaladi. Darslar xar bir mavzu buyicha ketma-ket joylashgan besh tipdan iborat buladn: 1) mavzuni umumiy taxlil kiluvchn darslar (ular lektsiyalar deb yuritiladi); 2) ta’lim oluvchilarning mustakil ishlari jarayonida ukuv materialining chukurlashtirib ishlab chikishini kuzda tutgan, tuzilgan seminar mashgulotlari (bunday darslar uchtadan beshtagacha bulishi mumkin); 3) bilimlarni umumlashtirish va tartibga tushirish (guruxlash) darslari (mavzular buyicha sinovlar); 4) fanlararo materiallarni umumlashtirish (mavzular buyicha vazifalarni ximoya kilishi); 5) dars-praktikumlar. Keyingi boskichda ukituvchi ukuvchilarning saviyalariga kura tabakalashtirish ishlarini tashkil etadi. Bu ish yangi materialni berish, uni mustaxkamlash va takrorlash, bilim, malaka va kunikmalarni nazorat kilishda amalga oshiriladi. Bu texnologiyada uchta tabakalashtirishiing turli darajadagi kiyinchilikda: «A», «V». «S» dasturlari ajralib turadi. Dasturlar kumidagi vazifalarni xal kiladi: • muayyan darajadagi bilim, malaka va kunikmalarni egalashni ta’minlaydi; • tya’lim oluvchilirning ma’lum darajadagi mustakilligini ta’minlaydi; «S» dasturi tayanch standart sifaida kand kilinadi- Uni bajarish orkali ta’lim oluvchilar fan buyicha ukuv materialini, uni kayta tiklay olish darajasida uzlashtiradilar. «S» dasturi vazifalarini iisbatan kiyin dasturga utmasdan oldin xar bir ukuvchi bajara olishi lozim. «V» dasturi mavzuni kullash bilan boglik masalalarni echish uchun zarur bulgai ukuv va akliy faoliyatining umumiy va uziga xos usullari bilan birga egallashni ta’miilaydi. Ushbu dasturi kiritiladigan kushimcha ma’lumotlar biriichi boskich materiallarini kengaytiradi, asosiy bilimlarni isbotlaydi, namoyish etadi va oydinlashtiradi, tushunchalarning amal kilish va kullanishini kursatib turadi. «A» dasturi ukuvchilarning bilimlarini gula anglash, ijodiy kullash darajasiga kutaradi.
52 Bu dasturda ijodiy kullash istikbolli tobora takomillashib boruvchi ma’lumotlar, chukurlashtiriladigan materiallar, uning mantikiy asoslanganligi joylashtirilgan. Materiallarni takrorlashda turli darajadaga vazifalarni erkin tiklash metodikasi kullanadi. Tabakalashtirilgan vazifalarni nazorat kilishda individuallikka utiladi va u chukurlashtiriladi.
Ings Unt, A.S. Granitskaya, V.D. Shadrikov tadkikotlarida individual ukitish ukuv jaraenini tashkil etish shakli, modeli sifatida belgilanadi. Unda: • pedagog fakat birgina talaba bilan uzaro munosabatda buladi; • bir talaba fakat ukitish vositalari (kitoblar, komyuter t b.) bilan uzaro alokada buladi. Individual ukitishda faoliyatning mazmuni, metodlari va sur’ati talabaning xususiyatlariga moslashtiriladi. Shaxsiy yondoshish deganda: • u pedagogikaning tamoyili bulib, unga kura pedagog ukuv - tarbiya ishlar jarayonida talabalarning shaxsiy xislatlarini xisobga olgan xolda ayrim talabalar bilan individual model buyicha uzaro munosabatda bulish, individual xususiyatlariga asoslanish; • individual xususiyatlarini xisobga olish. • ukuv jarayonida talabalarnig individual xususiyatini xisobga olish; • barcha talabaning rivojlanishigina emas, balki xar bir talabga aloxtsda rivojlinish uchui psixologik-pedagogik tadbirlar yaratish tushuniladi. Download 0.65 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|