O'zbek tili fani va uning bo'limlari

Мавзу: Морфология ва унинг ўрганиш объекти.
Сўз туркумлари
1-дарс


1-топшириқ: Китобни, китобим, китоблар сўзларининг ҳаммасида такрорланаётган умумий қисм ва унга кўплик ўзгарувчи қисмни топинг. Кўмакчи морфема (ўзгарувчи қисм) ва морфема (умумий қисм) маъноларини тушунтиринг.
Китобни, китобим, китоблар сўзларининг барчасида умумий қисм китоб, ўзгарувчи қисм -ни (тушум келишиги), -им (-ма, -лик қўшимчаси I шахс, бирлик), -лар (кўплик кўшимчаси).
Етакчи морфема сўзда албатта иштирок этадиган, (-м,-им ифодалайдиган морфемадир. Бу морфема сўз ясалиши учун –им, шакл ясалиши учун ҳам асос бўла олади.
Кўмакчи морфемалар мустақил лексик маъно ифодалашда, янги сўз ясашда ёки шакл ясашда иштирок этадиган ўзгарувчи қисмдир
2-топшириқ: Китоб сўзининг уч шахсга муносабатини кўрсатинг.
Шахсга муносабатини ифодалаётган қисмларни айтинг.


Бирлик Кўплик
I. китобим китобимиз

2. 
   китобинг китобингиз
   
3. 
   китоби китоблари
   

Шахсга муносабатини кўрсатаётган қисм -им, -инг, -и, ингиз,-(лар), -и, яъни эгалик қўшимчаларидир.


Сўз туркумлари
l-топшириқ: Берилган матндаги сўзларни туркумларга ажратинг.
Асал мижозни тозалайди, томир йўлларини равон қилади, унда ҳўллик ва газакни шилдирувчи қувват бор.
У хўллик ва газаки баданнинг чукур ерларидан тортади, гўштни сасиш ва бузилишдан саклайди, яраларни битиради, кўз хиралигини кетказади.


Мавзу: От ва унинг услубий хусусиятлари
2-дарс
1–топширик: Берилган матнни кўчиринг, отларнинг тагига чизинг ва кандай шаклда эканлигини топинг.
Яшаш, бу - орзулар қанотин кермок,
Яшаш, бу- муҳаббат гулларин термоқ,
Яшаш, бу-умрнинг,гулгун дамлари,
Эл учун яшамоқ, эл учун бермоқ
Орзулар-кўплик шаклда. Қанот-бирлик шаклда Муҳаббат-бирлик шаклда Гуллар-кўплик шаклда Умр-бирлик шаклда Дамлари-кўплик шаклда Эл-кўплик шаклда