O`zbek tili so`z birikmalar. Jabbarov R

Tadqiqotning vazifalari quyidagilardan iborat. 
- so`z birikmalari so`hasiga bag`ishlangan ilmiy adabiyotlarni tanqidiy nuqtai 
nazardan o`rganib chiqish va ilmiy-nazariy tayyorgarlik qilish; 

---

6 
- so`z birliklari sohasidagi rus olimlarining, turkiyshunos va o`zbek 
tilshunoslarining ilmiy ishlarini o`rganish; 
- til taraqqiyotidagi evolyutsion o`zgarishlarni bilish uchun 20-30-yillardagi 
matnlarni, jurnal, gazeta sahifalaridagi lisoniy materiallarni ko`rib chiqish; 
- bu lisoniy materiallar til va adabiyot instituti hozirgi zamon o`zbek 
tilshunosligi bo`limining nashr qilgan manbalarida o`z ifodasini topgan va ularning 
qo`lyozma, kitoblarida aniq ko`zga tashlanishini e`tiborga olib, ularni o`rganib 
chiqish; 
- o`zbek tilida analitizm tendentsiyasining rivoji va uning sintetizm bilan 
raqobatlashishi jarayonlarini faktlar vositasida ochib berish; 
- so`z birikmasi komponetlarining leksik to`lg`azilishi bevosita hokim 
so`zning fe`lning semantikasiga bog`liq ekanligini ochib berish; 
- so`z birikmasi hosil bo`lishi analitik shakllarining sintetik shakllarga 
sinonim bo`la olishi holatlarini kuzatish: 
- ot ko`makchilarning so`z birikmasi komponetlari talashishiga ta`siri 
masalalarini o`rganish; 
- so`z birikmalari sohasidagi taraqqiyot mevalari adabiy tilning silliqlashishi, 
aniqlik kasb etishi, ifodalilikning oshishiga yordam berganini faktlar bilan ochib 
berish. 
Tadqiqot ob`ekti va predmeti. Tadqiqot ob`ekti sifatida so`z birikmalari 
tarkibidagi rivojlanishning tendentsiyalarini o`rganish masalalari tanlangan. Asosiy 
muammo sifatida so`z birikmasi tarkibining 20-30-yillardagi holati va hozirgi 
davrdagi ko`rinishini qiyoslab undagi o`zgarishlarni ochib berish masalasi 
qo`yilgan. 
Tadqiqot predmetini esa 20-30-yillardagi gazeta, jurnal. Kitoblardan 
to`plangan materiallar va ularning hozirgi davrdagi qo`llanilishiga oid til faktlarini 
tahlil qilish tashkil etadi. Bunda asosiy misollar birlamchi manbalardan va 
tadqiqotlar natijalari e`lon qilingan kitoblardan olingan. Bularni tahlil qilish 
ishning predmetini tashkil etadi. 

---

7