Mutlaq va nisbiy ko‘rsatkichlarni hisoblash usuli
Iqtisodiy tahlilda ko‘rsatkichlami o‘rganish mutlaq miqdorlardan foydalanish bilan boshlanadi. Misol uchun, mahsulot ishlab chiqarish hajmi (natural va qiymat o‘lchovlarida), tovar aylanish hajmi, mahsulot ishlab chiqarish tannarxi, yalpi tushum, ishchilar soni va hokazo. Mutlaq ko‘rsatkichlar hodisa birliklaming o‘lchov, og‘irlik, hajm, davomiylik, maydon, qiymat va b. boshqa hodisalaming o‘lchamiga nisbatsiz miqdoriy o‘lchovini aks ettiradi, nisbiy esa - kattaliklar o‘rganilayotgan hodisa va kattalik- laming boshqa davr yoki boshqa obyekt bo'yicha olingan qandaydir boshqa hodisa yoki kattaliklarga nisbatini ifodalaydi.
Mutlaq miqdorlarsiz tahlil ishlarini amalga oshirib bo'lmaydi. Iqtisodiy tahlilda mutlaq miqdorlar voqelikni bilish, tushunish, o‘qish va o‘rtacha hamad nisbiy ko‘rsatkichlarni hisoblashda asosiy axborot bazasi bo‘lib foydalaniladi. Shuningdek, mutlaq o‘zgarish iqtisodiy tahlilda muayyan ko‘rsatkichni awalgi davrlarga nisbatan mutloq miqdordagi farqlarini ko‘rsatib beradi (3.12-jadval).
jadval
“MustaqiUik” fermer xojaligi mulkining tahlili
|
Mol-mulkning tarkibi
|
Yil boshiga
|
Yil oxiriga
|
0‘zgarishi (+,-)
|
|
Do'stlaringiz bilan baham: |
