O'zbekiston Milliy Ensiklopediyasi indd

ЕХИДНАЛАР, ёвуз илонлар, бат-
тол илонлар (Psedechis) — аспидлар ои-
ласига мансуб заҳарли илонлар уруғи. 
Танасининг уз. 3 м гача, тухумдан ти-
рик туғади. Асосан майда умуртқали 
ҳайвонлар б-н озиқланади. 4 (ёки 5) тури 
бор. 2 тури Янги Гвинеяда, қолганлари 
Австралияда тарқалган. Е. заҳари орга-
низм оқсилларини ивитиш хусусияти-
га эга. Заҳарли қора Е. (P. Prophyriacus) 
кўпроқ маълум.
ЕЧИМ — бадиий асар каҳрамонлари 
ўртасидаги 
қарама-қаршиликнинг 
ҳал этилиши. Е. бадиий асарнинг 
муқаддимасида ҳам, ўртасида ҳам, хо-
тимасида ҳам келиши мумкин. Лекин 
хотима ёки муқаддимадан кескин фарқ 
қилади, яъни асар воқеаларининг тар-
кибий қисмини ташкил этади — асосий 
воқеалар б-н бевосита боғлиқ бўлади. 
Бундан ташқари, асарнинг «тугуни», 
албатта, муайян Е.ни талаб қилади. Е. 
воқеаларнинг энг юқори нуқтасидан 
сўнг бошланади. Mac, «Ўтган кунлар» 
(Абдулла Қодирий) романида Кумушби-
бининг ўлими — асар ечимидир. Отабек-
нинг ўлими эса романнинг хотимаси, хо-
лос. Чунки, Отабекнинг ўлими асардаги 
асосий воқеаларга узвий боғлиқ бўлмай, 
ўқувчига шунчаки ахборот бериш учун 
хизмат қилади. Детектив йўналишидаги 
асарларда Е. ҳатто муқаддима ўрнида 
келиши мумкин (мас, Ўлмас Умарбе-
ковнинг «Ёз ёмғири» асари). Е. баъзан 
асарда бевосита акс эттирилмасдан, ки-
тобхон ҳукмига ҳавола этилади. Е. му-
аллифнинг бадиий мақсадини рўёбга 
чиқарадиган самарали воситалардан 
бири ҳисобланади.
ЕШЧАНОВ Турсунбой Бойжано-
вич (1940.5.5, Кегайли тумани) — те-
рапевт, Ўзбекистон ФА акад. (1995), 
Қорақалпоғистонда хизмат кўрсатган 
фан арбоби (1984), Ўзбекистонда хиз-
мат кўрсатган соғлиқни сақлаш ходими 
(1994). Тиббиёт фанлари д-ри (1984). 
СамТИни тугатган (1965). Ўзбекистон 
дерматология ва венерология и.т. инсти-
тути Қорақалпоғистон филиали (1972—
85), Қорақалпоғистон Клиник ва экспери-
ментал тиббиёт и.т. институти директори 
(1987—90; 1998 й.дан), Корақалпоғистон 
соғлиқни сақлаш вазири (1990— 97), 1997 
й.дан Ўзбекистон ФА вице президента, 
академиянинг Қорақалпоғистон бўлими 
Президиуми раиси, Қорақалпоғистон 
давлат ун-ти фармакология, клиник фар-
макология ва патологик физиология ка-
федраси мудири. Е.нинг илмий асарлари 
аллергик касалликларнинг этиологияси, 
эпидемиологияси, клиникаси ва давосига 
бағишланган.