O’zbekiston musulmonlari idorasi jo`ybori kalon ayol-qizlar o’rta maxsus islom ta’lim muassasasi
يِف أمُتأعَزاَنَت أنِإَف أمُكأنِم ِرأمَ ألْا يِلوُأ َو َلوُسَّرلا اوُعيِطَأ َو َ َّاللَّ اوُعيِطَأ اوُنَمَآ َنيِذَّلا اَهُّيَأ اَي
Download 0.97 Mb. Pdf ko'rish
|
DIPLOM ISH (1)
- Bu sahifa navigatsiya:
- َو ِ َّللَّاِب َنوُنِمأؤُت أمُتأنُك أنِإ ِلوُسَّرلا َو ًليِوأأَت ُنَسأحَأ َو ٌرأيَخ َكِلَذ ِر ِخَ ألْا ِم أوَيألا
|
يِف أمُتأعَزاَنَت أنِإَف أمُكأنِم ِرأمَ ألْا يِلوُأ َو َلوُسَّرلا اوُعيِطَأ َو َ َّاللَّ اوُعيِطَأ اوُنَمَآ َنيِذَّلا اَهُّيَأ اَي
َِّاللَّ ىَلِإ ُهوُّدُرَف ٍء أيَش َو ِ َّللَّاِب َنوُنِمأؤُت أمُتأنُك أنِإ ِلوُسَّرلا َو ًليِوأأَت ُنَسأحَأ َو ٌرأيَخ َكِلَذ ِر ِخَ ألْا ِم أوَيألا “Ey, iymon keltirganlar Allohga itoat etingiz, Payg‘ambarga va o‘zlaringizdan (bo‘lmish) ish egalari (rahbarlarga) itoat etingiz. Bordiyu biror narsada kelisha olmay qolsangiz, Allohga va oxirat kuniga ishonadigan bo‘lsangiz, uni Allohga va payg‘ambarga havola qilingiz. Mana shu yaxshiroq va yechimi chiroyliroq ishdir“. 15 Mazkur oyati karimadagi “Allohga itoat qilish”dan Qurʼonga ergashish tushunilishi lozim. Rasulga itoat qilish deganda sunnatga ergashish; o‘zlaringdan chiqqan ish egalariga (ulul-amrga) itoat qilinglar, deyilganida, ulamolarga ergashish tushuniladi. “Ulul-amr”ni hazrati Abbos (roziyallohu anhu) ulamolar deb tafsir qilganlar 16 . Ammo bir fikrga kelisha olmagan masalani Allohga va rasuliga qaytarish – Alloh va uning rasuli aytgan hukmlarga solishtirish, yaʼni, qiyos qilish demakdir. Hukm chiqarishda mazkur tartibga, yaʼni, avval Qurʼon, keyin Sunnat, so‘ng ijmoʼ, va undan keyin qiyos kelishiga yana bir dalil Rasululloh (sollallohu alayhi vasallam) Muoz ibn Jabal (roziyallohu anhu)ni Yaman musulmonlariga taʼlim berish uchun yuborayotgan vaqtlaridagi ko‘rsatmalaridir. 17 Payg‘ambar (sollallohu alayhi vasallam) Muoz (roziyallohu anhu)dan so‘radilar. -Agar sendan biror masala so‘ralsa nima bilan hukm qilasan ? -Allohning kitobi ila hukm qilaman. 14 ] O‘sha manba. B. 13. 15 ] Abdulaziz Mansur. Qurʼoni Karim maʼnolarining tarjima va tafsiri. –Toshkent: 2004. B. 87. Niso surasi 59 oyat. (Bundan keyin ushbu asarga qisqacha shaklda “Abdulaziz Mansur. Qurʼoni Karim maʼnolarining tarjima va tafsiri.” deb ishora qilinadi). 16 Salohiddin Muhiddin. Usulul fiqh. –Toshkent: Adolat, 1997. B. 13. 17 Vahbat az-Zuhayliy.Usulul fiqh al-islamiy. –Damashq: Darul-fikr, 2008. I-juz. B. 45 9 -Agar javobini Allohning kitobidan topa olmasangchi ? -Unda Alloh rasulining sunnati ila hukm qilaman. -Agar Alloh rasulining sunnatidan ham topa olmasangchi ? -Unda bor bilimini sarflab ijtihod qilaman , - dedilar Shunda Rasululloh (sollallohu alayhi vasallam) hazrati Muozning ko‘kraklariga tashakkurona urib: “Alloh rasulining elchisi (yaʼni, Muozni) Allohning rasuli rozi bo‘ladigan ishga muvaffaq qilgan Allohga shukrlar bo‘lsin” dedilar. 18 Shunday qilib, mazkur hadisi sharif Payg‘ambarimiz (sollallohu alayhi vasallam)ning Muoz (roziyallohu anhu)ning javoblaridan mamnun bo‘lganliklari, uni tasdiqlaganlari har bir ishga hukm chiqarishda tartib shunday bo‘lishga dalildir. Bundan tashqari Payg‘ambarimiz (sollallohu alayhi vasallam) ning vafotlaridan so‘ng ham xuddi shu tartib saqlanib qolganligi va uni xalifalar, sahobalar hayotiga amaliy tatbiq qilganlari haqida bir qancha sahih rivoyatlar sobit bo‘lgandir. 19 Imom al-Farro Maymun ibn Mehron: “Abu Bakr (roziyallohu anhu) agar kishilar o‘rtasida sodir bo‘lgan ishni hal qilishlari lozim bo‘lib qolsa, Allohning kitobiga qarardilar. Unda so‘ralgan narsaning yechimi bor bo‘lsa, shunga muvofiq hukm chiqarardilar, Agar Allohning kitobidan bu savolga javob topa olmasalar, Rasulullohdan aynan shu masalaning yechimiga aytilgan hadisni bilsalar, shunga binoan javob berardilar. Bordi-yu bilmasalar yoki sunnatdan topa olmasalar, o‘sha davrni maslahatga layoqati bor kishilarni to‘plab bir yechimga kelishsa, shunga ko‘ra hukm qilardilar. Hazrati Umar ham xuddi shu yo‘lni tutardilar” deb rivoyat qiladi. Abu Bakr (roziyallohu anhu) va Umar (roziyallohu anhu)ning mazkur ish tartiblarini ulug‘ sahobalar, mashhur zabardast olimlar maʼqullaganlar. 18 Muhammad Amin Obidin. Majmuatu rasaili ibn Obidin. –Damashq: Usmoniya matbaasi, 1919. B. 130. 19 Salohiddin Muhiddin. Usulul fiqh. –Toshkent: Adolat, 1997. B. 13 10 Tarixdan maʼlumki, bu tartibga ularning birortalari ham muxolif ish olib bormadilar. Bugungi kunimizda ham bu tartibga barcha musulmonlar tomonidan asl holicha amal qilib kelinmoqda, bundan keyin ham shunday bo‘lib qoladi. 20 Quyida yuqorida sanab o‘tilgan islom huquqining to‘rt asl manbasiga Usulul-fiqh kitoblarida berilgan taʼriflaridan baʼzilarini muxtasar qilgan holda keltirib o‘tamiz. Birinchi manba Qurʼoni Karim: Qurʼon Allohning so‘zidir, lafzi ham maʼnosi ham arabcha holda Payg‘ambar Muhammad (sollallohu alayhi vasallam) qalbiga Jabroil (a.s.) vositasida Muhammad (sollallohu alayhi vasallam) Alloh tomonidan Payg‘ambar etib yuborilganligiga hujjat sifatida va insonlar hidoyat topishlari uchun dasturul amal bo‘lsin deb nozil qilingan. Uning tilovati ibodat hisoblanadi. Qurʼoni karim “al-Fotiha” surasidan boshlanib “an-Nos” surasi bilan tugaydi. U bizga ham yozma va ham og‘zaki ravishda mutavotir yo‘l bilan yetib kelgan, har qanday o‘zgarish va soxtalashtirishdan saqlangan 21 holda avloddan avlodga o‘tib kelmoqda.. Chunki Alloh taolo uni saqlashni o‘zi o‘z zimmasiga olgan. 22 Download 0.97 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|