O`zbekiston respublikasi adliya vazirligi toshkent davlat yuridik instituti f. M. Otaxo'jayev
IV mavzu. OILA HUQUQINING MANBALARI 1-§. O'zbekiston Respublikasining Konstitutsiyasi
Download 0.85 Mb.
|
OILA HUQUQI .OTAXO`JAYEV F M
- Bu sahifa navigatsiya:
- Ozbekiston Respublikasining Oila kodeksi
IV mavzu. OILA HUQUQINING MANBALARI 1-§. O'zbekiston Respublikasining Konstitutsiyasi
Mamlakatimizda oilaviy-huquqiy munosabatlar O`zbekiston Respublikasining Konstitutsiyasi, Oila kodeksi, Fuqarolik holatlarini qayd etish tartibi to'g'risidagi Yo'riqnoma, Fuqarolik holati dalolatnomalarini qayd etish Qoidalari, O`zbekiston Respublikasida vasiylik va homiylik to'g'risida Nizom, Voyaga yetmagan bolalarni farzandlikka va tarbiyaga olish (patronat) to`g`risida Nizom, Voyaga yetmaganlar ishlari bo'yicha komissiyalar faoliyatini takomillashtirish haqidagi qaror, shuningdek, O'zbekiston Respublikasi Oliy sudi Plenumining oila huquqi masalalariga qaratilingan dasturiy ko'rgazmalari bilan tartibga solinadi. Oila huquqining asosiy manbai O`zbekiston Respublikasining Konstitutsiyasidir. U o`n ikkinchi chagiriq O`zbekiston Respublikasi Oliy Kengashining o'n birinchi sessiyasida 1992-yil 8-dekabrda qabul gilingan. Mustaqil Respublika Konstitutsiyasining gabul qilinishi nikoh va oila qonuniga ham aniqlik kiritdi. Bundan song nikoh va oila kodeksi deyilmay, «Oila kodeksi>>, deb atalmoqda. Chunki Konstitutsiyaning III bolim, XIV bobi «Oils» deb nomlanib, 63-66-moddalar oilaviyhuquqiy munosabatlarni tartibga solishga qaratilgan qoidalardir. 46moddada esa xotin-qizlar va erkaklar teng huquqlidirlir, degan oila huquqini tamoyilini asosiy qonunga kiritdi. Yugorida ta'kidlanganidek, Asosiy qonunda Oilaga maxsus bob ajratilgan. Bu bobni < ----------------------------------------------------63------------------------------------------ va bola o'rtasidagi munosabatning asosida qon-qarindoshlik yotadi. Chunki, bola ota gonidan paydo bo'ladi, ona gornidan tug'iladi. Oilani mustahkamlash ko'p jihatdan unda otaning obro'sini, ahamiyatini oshirish bilan bevosita bog'liq. Ota bo'lish mugaddas va mas'uliyatli vazifadir. Chunki, hayotiy tajribadan ma'lum bo`lishicha, oilaning barcha ma'naviy va iqtisodiy tashvishlari otalarga yuklatilgan. Ota oila boshlig'i, o'z farzandi unib-o'sishi, voyaga yetishi uchun birinchi mas'ul shaxs. < Farzand tarbiyasi uchun rahmat ham, la nat ham, avvalo, otaga yo `naltiriladi. Barkamol oilaga hamisha irodali, iymonli ota bosh bo'lgan. Ayni shu holat tili, dini, tarixi, taqdiri biz bilan mushtarak bo`1gan yon va jon qo'shnimiz Qozog'iston Respublikasining 1993-yil 28yanvarda gabul gilingan Konstitutsiyasining 52-moddasida o'z ifodasini topdi. U quyidagicha belgilandi: «Oila onalik, otalik va bolalik jamiyat va davlat himoyasidadir>>. Bu ayni muddaodir. Oila huquqining asosiy tamoyillari Konstitutsiyada o'z ifodasini topgan. Ular jumlasiga oilani jamiyat va davlat muhofazasida bo`lishligi, oilada erkak va ayolni teng huquqliligi, nikohning ixtiyoriy va teng bo`lishligi, ota-onalar va bolalarni asosiy huquq va majburiyatlaridir. 2-§. O'zbekiston Respublikasining Oila kodeksi Oila huqugining asosiy manbai butun keng qamrovli oila gonunchiligining «o`zagi» O`zbekiston Respublikasining Oila kodeksidir. U 1998-yil 30-aprelda birinchi chaqiriq O'zbekiston Respublikasi Oliy Majlisining o'n birinchi sessiyasida qabul qilinib, o'sha yili 1 sentabrdan e'tiboran amalga kiritildi. Oila kodeksi 8 bo`lim, 30 bob, 238 moddadan iborat. Amaldagi Oila kodeksi loyihasi birdaniga paydo bo`lgani yo'q. Uni tayyorlash to'g'risida 1996-yil Toshkentda bo`lib o'tgan < yuksaltirish>> mavzusiga bag'ishlangan Respublika yuristlari konferensiyasida ham aytib o `tilgandi. Oilani yanada mustahkamlash va uning ijtimoiy ahamiyatini oshirish uchun huquqiy munosabatlarni tartibga solishga garatilgan huquqiy normalar mustagillik va milliy istiglol mafkurasi g'oyalari asosida tayyorlandi. U xalqaro normalarga va milliy mentalitetga mos ravishda ishlab chigildi. Oila to'g'risidagi qonunlarni yanada takomillashtirish bir gancha yo`nalishlarda olib borildi. Download 0.85 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: |
ma'muriyatiga murojaat qiling