O`zbekiston respublikasi adliya vazirligi toshkent davlat yuridik instituti f. M. Otaxo'jayev

8-§. Fuqarolik holati dalolatnomalari
Fuqarolik holatii dalolatnomalarini yozish organlari oz faoli­yatini O`zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasi, O`zbekiston Respub­likasining Oila kodeksiga, Fuqarolik holati dalolatnomalarini qayd etish Qoidalariga², Yo`rignomaga³ va FHDYO organlari faoliyatiga taalluqli boshqa qonun hujjatlariga muvofiq amalga oshiradi.

FHDYO organlari davlat va jamiyat manfaatlarini ko'zlab, shu­ningdek, fuqarolarning shaxsiy va mulkiy huquylari va manfaatlarini himoya qilish maqsadida belgilanadi.

------------------------------------------------90------------------------------------------------------

FHDYO organlari quyidagi fuqarolik holatlari dalolatnomalarini qayd etadi: a) tug'ilganlik; b) nikoh tuzish; v) nikohdan ajralish; g) o`lim.

Farzandlikka olish, otalikni belgilash, familiya, ism va ota ismini o'zgartirish, jinsni o'zgartirish kabi voqca va faktlar yuqorida sanab o'tilgan fuqarolik holatlari dalolatnomalarida ularga tegishli o`zgarti­rishlar kiritish orqali aks ettiriladi.

FHDYO davlat ahamiyatiga molik hujjatlar bo'lib, ikki nusxada tuziladi va FHDYO organlarida qayd etilgan vaqtdan boshlab 75 yil mobaynida saglanadi.

Bu voqea va faktlar amaldagi Oila kodeksining 203-moddasiga binoan FHDYO organlari tuman va shaharlarda qayd etiladi, shahar­cha, qishloq va ovullarda esa, tug'ilish, o'lim, nikoh tuzish, nikohdan ajralish, otalikni belgilash-fuqarolar yig`ini raislari (oqsoqollari) tomonidan ham qayd etilishi mumkin.

O`zbekiston Respublikasining chet elda doimiy yoki vaqtincha yashovchi fuqarolarining fuqarolik holati dalolatnornalari konsul tomonidan O`zbekiston Respublikasi qonun hujjatlariga muvofiq qayd etiladi.

Amaldagi Oila kodeksining 226-moddasiga muvofiq, familiya, ism va ota ismini o'zgartirish haqidagi arizalar ariza beruvchi o`n olti yoshga tolgandan keyin u yashab turgan joydagi FHDYO organi tomonidan ko'rib chiqiladi.

Familiya, ism va ota ismini o'zgartirish to'g'risidagi xulosa ichki ishlar organlari tomonidan ushbu shaxs tegishli tekshiruvdan o'tka­zilgandan keyingina tuzilishi mumkin.

FHDYO organining familiya, ism va ota-onalik huquqini har qanday boshqa shaxslardan himoya qilib ularning nisbiy sifatlarini bartaraf etmaydi, chunki bolalarga nisbatan ota-onalarning huquglari har qanday holatda ham absolyut xarakterga ega bo'lib qoladi. Ularni er-xotinning umumiy birgalikdagi mulkiga nisbatan tatbiq etib bo`1­maydi, chunki u subyektiv oils huquqi bo'lganligi uchun nisbiy xarak­terga ega bir yo`la har qanday boshqa mink huquqi singari boshqa har qanday shaxslardan himoya qilinadi.

Mulkiy bolmagan shaxsiy huquglar esa ular hamma vaqt faqat nisbiy boladilar, chunki ular faqat nikoh va oila doirasida ko'rina­dilar. Masalan, er-xotinning turar joyga bolgan huquglari.

------------------------------------------91-------------------------------------