O`zbekiston respublikasi jismoniy tarbiya va sport vazirligi o`zbekiston davlat jismoniy tarbiya va sport universiteti jismoniy tarbiya, sport nazariyasi va uslubiyati

Statik (izomitrik) kuchlanishlar usuli. Kuch sifatlarni tarbiyalash vaqtida xal etiladigan vazifalardan kelib chiqib, usul kattaligi turlicha bo`lgan izomitrik zo`riqishlardan foydalanishni ko`zda tutadi. Mushaklarning maksimal kuchini rivojlantirish vazifasi mavjud bo`lgan hollarda maksimum 80 – 90 foiz kesmiga teng izomitrik zo`riqishlar 4 -6 s davomida 100 % li zo`riqishlarning 1 - 2 s davomida qo`llanadi. Agar umumiy kuchni rivojlantirish vazifa qilib qo`yilsa maksimumning 60 -80 % qismiga teng izometrik zo`riqishlar har bir takrorda 10 – 12 s davomida qo`llandi. Odatda mashg`ulot vaqtida 3 – 4 mashqning har biri 5 – 6 martadan takrorlanadi mashqlar orasida 2 daqiqali tanafus qilinadi.
Maksimal kuchni tarbiyalashda izomitrik zo`riqishlarni asta – sekin rivojlantirish kerak. Izomitrik mashqlarni bajargandan keyin bo`shashtiruvchi mashqlarni bajarish zarur. Mashg`ulot 10 – 15 daqiqa mobaynida o`tkaziladi. Izomitrik mashqlarni mashg`ulotlarga kuchni rivojlantiruvchi qo`shimcha vosita sifatida kiritish lozim.

Kuchni rivojlantirish usullari	Kuchni rivojlantirish usullarining yo`nalishi	Yuklamaning tarkibiy qisimlari mazmuni
		Og`irlik vazni, maksimum 0 %	Mashqlarning tarrorlashuv soni	Yondashuvchilar miqdori	Tanafus, daqiqalar	Yenguvchi harakatlar tezligi	Mashqlarni bajarish surati
Maksimal kuchlanishlar usuli	Ustuvor tarzda maksimal kuchni rivojlantirish	100 gacha va undan ortiq	1 - 3	2 - 5	2 - 5	Sust	Erkin
	Maksimal kuchni mushak massasini biro z oshirgan holda rivojlantirish	90 – 95	5 - 6	2 - 5	2 - 5	Sust	Erkin
	Kuch va mushak massasini bir vaqda oshrish	85 – 90	5 - 6	3 - 6	2 - 3	O`rtacha	O`rtacha
Chegaraviy bo`lmagan kuchlanishlarni me`yorlangan miqdorda takrorlash usuli	Maksimal kuchni o`stirish bilan bir vaqda mushak massasini ustirish tarzda oshrish	80 – 85	8 - 10	3 - 6	2 - 3	O`rtacha	O`rtacha
	Tana massasidagi yog` tarkibini kamaytirish va kuch chidamliligini takomillashtirish	50 – 70	15 – 30	3 – 6	3 - 6	O`rtacha	Yuqori maksimalgacha
	Kuch chidamliligi va mushaklar relifini takomilllashtirish	30 – 60	50 - 100	2 - 6	5 – 6	Yuqori	Yuqori
Chegaraviy bo`lmagan kuchlanishlarni maksimal mashqlarda (ikon boricha) takrorlash usuli	Kuch chidamliligini (anaerob samaradorligini ) takomillashtirish	30 - 70	Imkon boricha	2 – 4	5 - 10	Yuqori	Submaksimal
	Kuch chidamliligi (glikolitik) takamillashtirish	20 – 60	Imkon boricha	2 -- 4	1 – 3	Yuqori	Submaksimal
Dinamik kuchlanishlar usuli	Og`irliklar bilan bajariladigan harakatlar tezligini takomillashtirish	15 - 35	1 - 3	Tezlik pasaygunga qadar	Tiklanishgacha	Maksimal	Yuqori
“Zarbdor “ usul	Harakat aparatining “portlovchi kuchi” va reaktiv sifatlarni takomillashtirish	15 - 35	5 - 8	Kuchlanishlar quvvati pasaygunga qadar	Tiklanishgacha	Maksimal	Erkin

Izometrik mashqlarning kamchiligi shundaki, kuch mashq bajarilganda faoliyatiga jalb etilgan burchaklarida keliboq namoyon bo`ladi, darajasi esa dinamik mashqlardan keyin kuzatilganidan uzoq muddat saqlanib turmaydi.