O‘zbekiston Respublikasi Markaziy banki Boshqaruvining qarori

Oldingi tahrirga qarang.
4. To‘lov to‘liq olingandan so‘ng bitim amalga oshirilganda, aksiya bo‘yicha egalik huquqi o‘tkazilganligini tasdiqlovchi depo hisobvarag‘idan olingan tegishli ko‘chirmaga asosan bir vaqtning o‘zida quyidagi buxgalteriya o‘tkazmalari amalga oshiriladi:
(4-bandning birinchi xatboshisi O‘zbekiston Respublikasi Markaziy banki Boshqaruvining 2015 yil 22 iyuldagi 19/12-sonli qarori (ro‘yxat raqami 1885-1, 05.08.2015 y.) tahririda — O‘R QHT, 2015 y., 31-son, 423-modda)
a) imtiyozli aksiyaning nominal qiymatiga:

	Dt	30309	—	«Ro‘yxatdan o‘tkazilgan ustav kapitali — Imtiyozli»;
	Kt	30315	—	«Chiqarilgan ustav kapitali — Imtiyozli»;

b) oddiy aksiyaning nominal qiymatiga:

	Dt	30312	—	«Ro‘yxatdan o‘tkazilgan ustav kapitali — Oddiy»;
	Kt	30318	—	«Chiqarilgan ustav kapitali — Oddiy»;

v) obuna bahosi va nominal qiymat o‘rtasidagi ijobiy farq summasiga:

	Dt	30309	—	«Ro‘yxatdan o‘tkazilgan ustav kapitali — Imtiyozli» yoki
		30312	—	«Ro‘yxatdan o‘tkazilgan ustav kapitali — Oddiy»;
	Kt	30603	—	«Qo‘shilgan kapital»;

Oldingi tahrirga qarang.
g) joylashtirilgan aksiyalar bo‘yicha:

	Dt 96314	—	«Bankning qimmatli qog‘ozlari bo‘yicha kontr-hisobvaraq»;
	Kt 90329	—	«Bankning hujjatsiz qimmatli qog‘ozlari».

(4-bandning «g» kichik bandi O‘zbekiston Respublikasi Markaziy banki Boshqaruvining 2015 yil 22 iyuldagi 19/12-sonli qarori (ro‘yxat raqami 1885-1, 05.08.2015 y.) tahririda — O‘R QHT, 2015 y., 31-son, 423-modda)
5. Aksiyalarni chiqarilishi bilan bog‘liq bo‘lgan xarajatlar 56795 — «Boshqa operatsion xarajatlar» hisobvarag‘ining «Aksiyalarni chiqarish bilan bog‘liq xarajatlar» alohida shaxsiy hisobvarag‘ida hisobga olinadi.
6. Agar aksiyalar chiqarilishidan avval aksiyaning qiymati potensial aksiyadorlar tomonidan to‘liq yoki qisman to‘langanda, aksiyalar bo‘yicha oldindan to‘lovlar, aksiyalar chiqarilishiga qadar majburiyatlarda aks ettiriladi. Shuningdek, bankning yangi aksiyalariga obunada ishtirok etish kafolati uchun potensial aksiyadorlar tomonidan omonat (depozit) qo‘yilishi mumkin.
Bunda quyidagi buxgalteriya o‘tkazmalari amalga oshiriladi:
a) oldindan to‘lov amalga oshirilganda:

	Dt	10101	—	«Aylanma kassadagi naqd pullar» yoki bankning vakillik hisobvarag‘i yoki mijoz hisobvarag‘i;
	Kt	29830	—	«Aksiyalar uchun obuna mablag‘ini to‘lash bo‘yicha depozitlar»;

Oldingi tahrirga qarang.
b) aksiyalar sotilganda, aksiya bo‘yicha egalik huquqi o‘tkazilganligini tasdiqlovchi depo hisobvarag‘idan olingan tegishli ko‘chirmaga asosan:

	Dt	29830	—	«Aksiyalar uchun obuna mablag‘ini to‘lash bo‘yicha depozitlar» — to‘lov summasiga;
	Kt	30315	—	«Chiqarilgan ustav kapitali — Imtiyozli» yoki
		30318	—	«Chiqarilgan ustav kapitali — Oddiy» — aksiyaning nominal qiymatiga;
	Kt	30603	—	«Qo‘shilgan kapital» — to‘lov summasi bilan nominal qiymati o‘rtasidagi ijobiy farq summasiga.

(6-bandning «b» kichik bandi O‘zbekiston Respublikasi Markaziy banki Boshqaruvining 2015 yil 22 iyuldagi 19/12-sonli qarori (ro‘yxat raqami 1885-1, 05.08.2015 y.) tahririda — O‘R QHT, 2015 y., 31-son, 423-modda)
v) bir vaqtning o‘zida ushbu Yo‘riqnomaning 4-bandi «g» kichik bandida ko‘rsatilgan buxgalteriya o‘tkazmasi amalga oshiriladi.
7. E’lon qilingan dividendlarning hisoblanishi quyidagi buxgalteriya o‘tkazmalari orqali amalga oshiriladi:

	Dt	31203	—	«Taqsimlanmagan foyda (aktiv-passiv)» (yillik dividendlarni hisoblashda);
		31206	—	«Sof foyda (zarar) (aktiv-passiv)» (oraliq dividendlarni hisoblashda);
		30903	—	«Umumiy zaxira fondi» (foyda etmaganda imtiyozli aksiyalar bo‘yicha);
	Kt	29822	—	«To‘lanishi lozim bo‘lgan dividendlar».

8. Dividendlar to‘langanda, quyidagi buxgalteriya o‘tkazmasi amalga oshiriladi:

	Dt	29822	—	«To‘lanishi lozim bo‘lgan dividendlar»;
	Kt	10101	—	«Aylanma kassadagi naqd pullar» yoki bankning vakillik hisobvarag‘i yoki mijoz hisobvarag‘i.

9. Hisoblangan dividendlar qonunchilikda belgilangan tartibda bank ustav kapitalini oshirishga yo‘naltirilganda quyidagi buxgalteriya o‘tkazmasi amalga oshiriladi:

	Dt	29822	—	«To‘lanishi lozim bo‘lgan dividendlar»;
	Kt	30315	—	«Chiqarilgan ustav kapitali — Imtiyozli» yoki
		30318	—	«Chiqarilgan ustav kapitali — Oddiy» — aksiyaning nominal qiymatiga;
	Kt	30603	—	«Qo‘shilgan kapital» — nominal qiymatidan yuqori summasiga.

Bir vaqtning o‘zida ushbu Yo‘riqnomaning 4-bandi «g» kichik bandida ko‘rsatilgan buxgalteriya o‘tkazmasi amalga oshiriladi.
10. Aksiyalarning nominal qiymatini oshirish hisobiga ustav kapitali ko‘paytirilganda quyidagi buxgalteriya o‘tkazmasi amalga oshiriladi:

	Dt	30603	—	«Qo‘shilgan kapital» yoki
		31203	—	«Taqsimlanmagan foyda (aktiv-passiv)» yoki 31206 — «Sof foyda (zarar) (aktiv-passiv)» (30603 hisobvarag‘ida mablag‘ etmaganda);
	Kt	30315	—	«Chiqarilgan ustav kapitali — Imtiyozli» yoki
		30318	—	«Chiqarilgan ustav kapitali — Oddiy».

11. Taqsimlanmagan foydani kapitallashtirish hisobiga qo‘shimcha aksiyalar joylashtirilganda quyidagi buxgalteriya o‘tkazmasi amalga oshiriladi:

	Dt	31203	—	«Taqsimlanmagan foyda (aktiv-passiv)»;
	Kt	30315	—	«Chiqarilgan ustav kapitali — Imtiyozli» yoki
		30318	—	«Chiqarilgan ustav kapitali — Oddiy» — aksiyaning nominal qiymatiga;
	Kt	30603	—	«Qo‘shilgan kapital» — nominal qiymatidan yuqori summasiga.

12. Ilgari chiqarilgan qimmatli qog‘ozlarga erkin ayirboshlash hisobiga bank aksiyalari joylashtirilganda quyidagi buxgalteriya o‘tkazmalari amalga oshiriladi:
a) imtiyozli aksiyalarni oddiy aksiyalarga yoki imtiyozli aksiyalarni boshqa turdagi imtiyozli aksiyalarga ayirboshlanganda:

	Dt	30315	—	«Chiqarilgan ustav kapitali — Imtiyozli» — aksiyaning nominal qiymatiga;
	Kt	30315	—	«Chiqarilgan ustav kapitali — Imtiyozli» yoki
		30318	—	«Chiqarilgan ustav kapitali — Oddiy» — aksiyaning nominal qiymatiga;

b) erkin ayirboshlanadigan obligatsiyalar ayirboshlash uchun taqdim etilganda:

	Dt	23602	—	«Chiqarilgan obligatsiyalar» balans hisobvarag‘ining «Erkin ayirboshlanadigan obligatsiyalar» shaxsiy hisobvarag‘ida — erkin ayirboshlashga taqdim etilgan qimmatli qog‘oz qiymatiga;
	Kt	30315	—	«Chiqarilgan ustav kapitali — Imtiyozli» yoki
		30318	—	«Chiqarilgan ustav kapitali — Oddiy» — aksiyaning nominal qiymatiga;
	Kt	30603	—	«Qo‘shilgan kapital» — nominal qiymatidan yuqori summasiga, ayirboshlash koeffitsiyenti 1 dan yuqori bo‘lganda.

13. Aksiyalarni nominal qiymatini kamaytirish hisobiga ularning sonini ko‘paytirishda (maydalashda), banklar har bir aksiyadorning aksiyasi soniga muvofiqlashtirish uchun shaxsiy hisobvaraqlarda tegishli tuzatishlarni amalga oshiradi. Bu holda ular bo‘yicha bosh kitobda buxgalteriya o‘tkazmalari amalga oshirilmaydi.
Aksiyalarni sonini kamaytirish hisobiga ularning nominal qiymatini oshirishda (yiriklashtirishda), bosh kitobda hech qanday buxgalteriya o‘tkazmalarini amalga oshirish talab etilmaydi va faqat shaxsiy hisobvaraqlarda tuzatishlar amalga oshiriladi.
14. Agar bank o‘z aksiyalarini ularni qayta sotish yoki bekor qilish maqsadida sotib olsa, u holda bankning o‘z kapitali aksiyani sotib olish qiymatiga kamayadi. Bunda quyidagi buxgalteriya o‘tkazmasi amalga oshiriladi:

	Dt	30321	—	«Aksiyadorlardan qayta sotib olingan o‘z aksiyalari — Imtiyozli (kontr-passiv)» yoki
		30324	—	«Aksiyadorlardan qayta sotib olingan o‘z aksiyalari — Oddiy (kontr-passiv)»;
	Kt	10101	—	«Aylanma kassadagi naqd pullar» yoki bankning vakillik hisobvarag‘i yoki mijoz hisobvarag‘i.

15. Agar bank o‘z aksiyalarini bekor qilish maqsadida sotib olsa, u holda aksiyalar 90329 — «Bankning hujjatsiz qimmatli qog‘ozlari» hisobvarag‘iga 1 so‘m shartli bahoda quyidagi buxgalteriya o‘tkazmasi orqali kirim qilinadi:

	Dt	90329	—	«Bankning hujjatsiz qimmatli qog‘ozlari»;
	Kt	96314	—	«Bankning qimmatli qog‘ozlari bo‘yicha kontr-hisobvaraq».

16. Agar bank o‘z aksiyalarini keyinchalik qayta sotish maqsadida sotib olsa, u holda aksiyalar 90337 — «Bankning sotib olingan qimmatli qog‘ozlari» hisobvarag‘iga nominal qiymatida quyidagi buxgalteriya o‘tkazmasi orqali kirim qilinadi:

	Dt	90337	—	«Bankning sotib olingan qimmatli qog‘ozlari»;
	Kt	96314	—	«Bankning qimmatli qog‘ozlari bo‘yicha kontr-hisobvaraq».

17. Sotib olingan bankning o‘z aksiyalari keyinchalik ikkilamchi bozorda qayta sotilganda, quyidagi buxgalteriya o‘tkazmalari amalga oshiriladi:
a) sotib olish bahosiga nisbatan qimmat bahoda sotilganda:

	Dt	10101	—	«Aylanma kassadagi naqd pullar» yoki bankning vakillik hisobvarag‘i yoki mijoz hisobvarag‘i — aksiyani sotish qiymatiga;
	Kt	30321	—	«Aksiyadorlardan qayta sotib olingan o‘z aksiyalari — Imtiyozli (kontr-passiv)» yoki 30324 — «Aksiyadorlardan qayta sotib olingan o‘z aksiyalari — Oddiy (kontr-passiv)» — aksiyani sotib olish qiymatiga;
	Kt	30603	—	«Qo‘shilgan kapital» balans hisobvarag‘ining «Qayta sotib olingan o‘z aksiyalari bo‘yicha qo‘shilgan kapital» shaxsiy hisobvarag‘i — qayta sotish va sotib olish o‘rtasidagi ijobiy farq summasiga;

b) sotib olish bahosiga nisbatan arzon bahoda sotilganda:

	Dt	10101	—	«Aylanma kassadagi naqd pullar» yoki bankning vakillik hisobvarag‘i yoki mijoz hisobvarag‘i — aksiyani sotish qiymatiga;
	Dt	30603	—	«Qo‘shilgan kapital» — aksiyani qayta sotish va sotib olish o‘rtasidagi salbiy farq summasiga, kredit qoldig‘i doirasida;
	Kt	30321	—	«Aksiyadorlardan qayta sotib olingan o‘z aksiyalari — Imtiyozli (kontr-passiv)» yoki 30324 — «Aksiyadorlardan qayta sotib olingan o‘z aksiyalari — Oddiy (kontr-passiv)» — aksiyani sotib olish qiymatiga.
		30603	—	«Qo‘shilgan kapital» hisobvarag‘ining «O‘z aksiyalarini sotib olishdan olingan qo‘shilgan kapital» alohida shaxsiy hisobvarag‘ining qoldig‘i nolga teng bo‘lsa, aksiyani qayta sotish va sotib olish o‘rtasidagi salbiy farq 31206 — «Sof foyda (zarar) (aktiv-passiv)» balans hisobvarag‘iga o‘tkaziladi.

v) bir vaqtning o‘zida quyidagi buxgalteriya o‘tkazmasi amalga oshiriladi:

	Dt	96314	—	«Bankning qimmatli qog‘ozlari bo‘yicha kontr-hisobvaraq»;
	Kt	90337	—	«Bankning sotib olingan qimmatli qog‘ozlari».

18. Aksiyalar bekor qilinganda yoki bankning aksiyadorlik kapitali kamaytirilganda (ustav hujjatlariga kiritiladigan tegishli o‘zgartirishlar Markaziy bankda ro‘yxatga olingandan so‘ng), quyidagi buxgalteriya o‘tkazmasi amalga oshiriladi:

	Dt	30315	—	«Chiqarilgan ustav kapitali — Imtiyozli» yoki
		30318	—	«Chiqarilgan ustav kapitali — Oddiy» — aksiyaning nominal qiymatiga;
	Kt	30321	—	«Aksiyadorlardan qayta sotib olingan o‘z aksiyalari — Imtiyozli (kontr-passiv)» yoki 30324 — «Aksiyadorlardan qayta sotib olingan o‘z aksiyalari — Oddiy (kontr-passiv)» —aksiyani sotib olish qiymatiga.

O‘z aksiyalarini sotib olish bilan ularning nominal qiymati o‘rtasidagi ijobiy yoki salbiy farq 30603 — «Qo‘shilgan kapital» hisobvarag‘ining mos ravishda debeti yoki kreditiga olinadi. Hisobvaraqning kredit qoldig‘i etarli bo‘lmaganda, etmagan salbiy farq 31206 — «Sof foyda (zarar) (aktiv-passiv)» hisobvarag‘iga olinadi.
Bir vaqtning o‘zida quyidagi buxgalteriya o‘tkazmasi amalga oshiriladi:

	Dt	96314	—	«Bankning qimmatli qog‘ozlari bo‘yicha kontr-hisobvaraq»;
	Kt	90329	—	«Bankning hujjatsiz qimmatli qog‘ozlari».