O‘zbekiston Respublikasi Oliy ta’lim fan va innovatsiyalar

Kurs ishining nazariy va metodologik asoslari. O`zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasi, O`zbekiston Respublikasi Fuqarolik 8 kodeksi, O`zbekiston Respublikasi Oila kodeksi, ota-ona qaramog`isiz qolgan bolalarni ijtimoiy himoya qilish masalalariga taalluqli huquqiy-normativ hujjatlar, O`zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining qarorlari, O`zbekiston Respublikasi Prezidenti farmonlari, qarorlari, O`zbekiston Respublikasi Prezidenti I.A.Karimov asarlari, mamlakatimiz va xorijiy mamlakatlar olimlarining mavzuga oid adabiyotlarda ilgari surilgan qarashlari ushbu mavzuni yoritishda nazariy va metodologik asos qilib olindi.
Kurs ishining tuzulishi va hajmi: “Kirish”, 2ta bob, 4ta paragraf, “xulosa”, “foydalanilgan adabiyotlar royxati” dan iborat.


I BOB. Bolalarni Patronatga joylashtirish tartibi.

1. 
   Patronat tarbiya tushunchasi.
   

Patronat - yetim va ota-ona qaramogʻisiz qolgan bolalarni hokimiyat, vasiylik va homiylik tashkilotlari tomonidan oilalarga joylashtirish shakli. Patronat oilaga joylashtirilgan bola homiylik ostidagi oila bilan birga, davlatdan moddiy yordam olishni oʻz ichiga olgan pullik vasiylikni anglatadi. Patronat vasiylik va homiylik organlari va ota-onalar oʻrtasidagi maxsus shartnoma asosida beriladi. Homiylik tizimi oilada asrab olishni istamaydigan - sogʻligʻi bilan bogʻliq muammolar yoki aka-uka va opa-singillari boʻlgan bolalarni joylashtirish imkonini beradi¹⁴
Patronat mintaqaviy qonun hujjatlari bilan tartibga solinadi va 2019-yil uchun Rossiya Federatsiyasining 28 ta hududida mavjud.Oʻzbekistonda patronat tizimi Oila kodeksi (195-modda) asosida qonunchilik bilan belgilanadi.
Xususiyatlari
Patronat - yyetim va ota-ona qaramogʻisiz qolgan bolalarga taʼlim berish va ularga zarur yordam koʻrsatish shakli. Baʼzi hollarda, bu atama noqulay muhitga ega boʻlgan oilalarda yashayotgan bolaga nisbatan ham qoʻllanilishi mumkin.¹⁵
Rossiyada Patronat oila instituti vasiylikning oʻrnini bosuvchi shakllaridan biri hisoblanadi. Uning asosiy maqsadi har qanday sababga koʻra asrab olinishi mumkin boʻlmagan bolaning huquq va manfaatlarini himoya qilishdir.¹⁶
V.I.Dalya „ Patron“ atamasini „Himoyachi“ sifatida izohlagan. Bugungi kunda Rossiyaning bir qancha hududlarida Patronat taʼlim vasiylik va homiylik

tashkilotlarining vakolatli tashkilotlariga aylangan qayta ishlangan bolalar uylari asosida amalga oshirilmoqda¹⁷

Yetim bolalar, ota-onasi nomaʼlum, ota-onalik huquqi cheklangan yoki sogʻligʻiga koʻra bolani tarbiyalay olmaydigan bolalar homiylik ostidagi oilaga beriladi. Patronat maxsus shartnoma bilan tartibga solinadi, u vasiylik va homiylik tashkilotlari hamda oʻqituvchi oʻrtasida tuziladi. Shartnomaning zaruriy shartlaridan biri bolaning huquqlari va qonuniy manfaatlarini himoya qilish uchun javobgarlikni chegaralashdir. Patronat oilaga olishda 10 yoshdan oshgan bolalar homiylik ostidagi oilaga joylashtirishga rozilik berishlari lozim.¹⁸
Patronat tarbiyasidagi bola yetim bolalar uchun davlat muassasalari tarbiyalanuvchilari uchun beriladigan barcha huquqlarini saqlab qoladi va davlatdan moddiy yordam oladi, ammo tarbiyalovchi vazifasini qabul qiluvchi oila oʻz zimmasiga oladi. Shu bilan birgalikda, ota-onalar professional tarbiyachilar va ish haqi oladigan malakali yordamchilar hisoblanishadi.^[6]. Homiylikka nomzodlar vakolatli xizmatda bolalarning xatti-harakatlarini yaxshiroq tushunishga yordam beradigan, qiyin vaziyatlarda nima qilishni taklif qiladigan maxsus mashgʻulotlarda qatnashadilar. Bola oilaga qabul qilingandan soʻng, patronat oila Vasiylik va homiylik tashkilotlari bilan birgalikda hamkorlikda ishlashadi.
Oilaga joylashtirishning bu shakli har qanday bolaga oilaga joylashtirish imkonini beruvchi moslashuvchanlikdir: homiylikka olgan tarbiyachilar vakolatli tashkilot (mehribonlik uyi) xodimlariga aylanganligi sababli, ular ish staji, kichik ish haqi va bolalar uchun nafaqaga ega boʻlishadi. Ammo tarbiyachilarning aksariyati uchun asosiy yordam moddiy yordam emas, balki mutaxassislar - psixologlar, ijtimoiy oʻqituvchilar, shifokorlar, huquqshunoslarning yordami hisoblanadi. Ijtimoiy xodimlar bunday oilalarga rasmiy vaziyatlarda yordam berishadi huquqiy yordam koʻrsatishadi.^[4].