O’zbekiston respublikasi oliy ta’lim, fan va innovatsiyalar vazirligi andijon mashinasozlik instituti magistratura bo’limi

1.4 Elektr yuritmalar tizimining kompyuter modellashtirish . Hozirgi vaqtda kompyuter texnologiyalarining rivojlanishi tufayli sozlanishi elektr yuritma bilan bog'liq masalalarni chuqurroq o'rganish imkoniyati mavjud. Elektr yuritma tizimlarini kompyuter modellashtirish bo'yicha keng adabiyotlarda uning har bir tarkibiy qismining batafsil matematik tavsifini topishingiz mumkin: dvigatellar, konvertorlar, boshqaruv tizimlari. Birgalikda, bu tavsif elektr yuritmaning matematik modelidir. Kompyuter modeli-bu maxsus dasturiy paketlar yordamida amalga oshiriladigan matematik modelning dasturiy ta'minoti. Bunday dasturlar har qanday tizimni tavsiflovchi murakkab differentsial tenglamalarni tuzishni istisno qilib, hisob-kitoblarning murakkabligini kamaytirishga imkon beradi. Buning o'rniga, tadqiqotchi faqat kerakli sxemani tuzishi kerak va dastur barcha kerakli hisob-kitoblarni amalga oshiradi, kompyuter simulyatsiyasi natijalarini qulay tarzda taqdim etadi [20]. Fizik jarayonlar asosida matematik hisob-kitoblar va simulyatsiyalarni avtomatlashtirilgan tarzda amalga oshiradigan juda ko'p turli xil dasturiy vositalar mavjud.

1.5 Xulosalar 1. Hozirgi vaqtda faza rotorli asinxron elektr motorini boshqarish uchun asosan parametrik boshqaruv tizimlari qo'llaniladi. Ularning barchasi quyidagi kamchiliklarga ega: reostatlarda ishga tushirish jarayonida sezilarli energiya yo'qotilishi, u yerda paydo bo'lgan haddan tashqari kuchlanish tufayli rotor zanjirida qisqa tutashuv (impulsni boshqarish tizimlariga xos), past quvvat koeffitsienti. 2. Faza rotorli asinxron elektr motorini boshqarishning eng tejamkor usuli, rotor zanjiriga qarshi EYUK ni kiritish asosida, asinxron ventilli kaskadi (AVK) tizimida amalga oshiriladi. Shu bilan birga, AVK elektr yuritmasining maqbul texnik-iqtisodiy ko'rsatkichlarini faqat past tezlikni boshqarish diapazonida (nominalning 20-25%) ta'minlashga qodir va har doim ham kerakli ishga tushirish xususiyatlarini ta'minlay olmaydi. Ketma-ket qo'zg'aluvchan AVK tizimlari konveyer tipidagi mexanizmlar uchun zarur bo'lgan ortiqcha yuklama hajmini ta'minlamaydi. 3. Yuqoridagi xulosalar faza rotorli asinxron elektr motor asosida amalga oshiriladigan, kaskadli elektr yuritma elementlarini o'z ichiga olgan va chastota-parametrik boshqaruvni amalga oshiradigan gibrid tizimlarni yaratish yo'nalishi bo'yicha sozlanishi kerak bo’lgan elektr yuritma tizimlarini takomillashtirish vazifasining dolzarbligini isbotlaydi.