Oʻzbekiston respublikasi oliy ta`lim, fan va innovatsiyalar vazirligi toshkent davlat iqtisodiyot universiteti

(mlrd.so‘mda)

№	Soliq turlari	2021-yil 31-dekabr holatiga	2022-yil 31-dekabr holatiga	Ulushi (foizda)	O'sish sur'ati
	Budjetga tushumlar, jami	127 970	148 388	100,0	116,0
	shu jumladan:
1	Bevosita soliqlar	57 281	61 934	41,7	108,1
2	Bilvosita soliqlar	38 351	45 889	30,9	119,7
3	Resurs to‘lovlari va mol-mulk solig‘i	23 036	23 913	16,1	103,8
4	Davlat boji va jarimalar	3 333	4 236	2,9	127,1
5	Boshqa soliqlar va yig‘imlar	5 969	12 416	8,4	208,0

Xulosa va takliflar
Hozirgi kunda davlat budjeti daromadlarining asosiy qismi soliq to‘lovlari hisobidan shakllantiriladi. Shu sababli soliq tizimini takomillashtirishva budjetning soliq tushumlarini prognoz qilishmasalalari dastlabki yillardan boshlab Hukumatimizning bosh iqtisodiy strategik maqsadlariga aylantirildi. Soliqlar va majburiy to‘lovlarning davlat budjeti daromadlarini shakllantirishdagi ahamiyati soliq tushumlarini prognoz qilishning zarurlik darajasini belgilaydi. Ayniqsa iqtisodiyotni erkinlashtirish va modernizatsiya qilish sharoitida soliq tushumlarini prognoz qilishning, tushumlar istiqbolini belgilashning ahamiyati yanada ortib bormoqda. Iqtisodiyotni erkinlashtirish va modernizatsiya qilish davlat dasturlari jumladan investitsiya dasturlari katta miqdorda mablag‘ talab qilinadi. Bunday mablag‘lar nafaqat investitsiya manbaalaridan, balki davlat budjeti mablag‘lari hisobidan ham moliyalashtirilishi rejalashtiriladi. Davlat dasturlarida belgilangan chora-tadbirlar uchun zarur bo‘lgan sarf-xarajatlar budjet xarajatlari tarkibida rejalashtiriladi. Davlat budjetining barcha xarajatlarini moliyalashtirish manbaalari faqat soliq tushumlarini samarali prognozlash orqali ta’minlanadi.
Soliqlar majburiy to`lovlarni ifoda etuvchi pul munosabatlarini bildiradi. Bu munosabatlar soliq to`lovchilar (huquqiy va jismoniy shaxslar) bilan ularni o`z mulkiga aylantiruvchi davlat o`rtasida bo`ladi. Korxona va tashkilotlar aholiga xizmat ko`rsatganda, ishlar bajargan yoki bozorlarda oldi-sotdi qilish jaraenida pul munosabatlarini hosil qiladi. Lekin ular soliq bo`la olmaydi, soliq munosabati bo`lishi uchun davlat mamlakatda yaratilgan mahsulot qiymatini taqsimlash yo`li bilan davlat byudjetiga majburiy tartibda to`lanishi yoki undirilishi lozim. Davlat uchun byudjetning asosiy manbai hisoblangan soliqlar katta ahamiyatga ega.
Foydalanilgan adabiyotlar ro’yxati:
1. O‘zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasi 51-modda. 2. O‘zbekiston Respublikasi Jinoyat kodeksi 28, 174, 184, 205, 209, 210-moddalari.
2. “Soliq maʼmuriyatchiligini takomillashtirish boʼyicha qoʼshimcha chora-tadbirlar toʼgʼrisida”gi Oʼzbekiston Respublikasi Prezidentining PQ-4389 sonli Qarori. 2019 yil 10 iyul.
3. O’zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasi.
4. O’zbekiston Respublikasining Soliq Kodeksi. (30.12.2019)
5. “2022-yil uchun O‘zbekiston Respublikasining davlat budjeti to‘g‘risida”gi O’zbekiston Respublikasining qonuni. (O‘RQ-742 30.12.2021)
6. O’zbeksiton Respublikasi Prezidentining Oliy Majlisga qilgan murojaatnomasi. (25.01.2020)
7. “Soliq nazorat shakllari” taqdimot. Qurbonov D.R.
8. “Yangi O‘zbekistonda moliya-bank, byudjet-soliq, buxgalteriya hisobi va audit sohalarini yanada rivojlantirishning dolzarb masalalari”. Xalqaro ilmiy-amaliy konferensiya maqolalar toʻplami. Toshkent – “Iqtisod” – 2021.
9. Asatullayev X.S., Kalandarov R.A. “Iqtisodiy jinoyatchilikka qarshi kurashishning milliy va xalqaro tizimi” fanidan O‘quv-uslubiy majmua.-T.:TMI, 2019
Internet saytlari:
1. http:// uzreport.news/finance – O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti rasmiy
sayti.
2. O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2021-yil 30-dekabrdagi PQ-73-son qaroriga
3-ILOVA
3. http://www.soliq.uz – O‘zbekiston Respublikasi Davlat soliq qo‘mitasi
rasmiy sayti.
4. http://www.mf.uz – O‘zbekiston Respublikasi Moliya vazirligi rasmiy
sayti.
5. http://www.nalog.ru – Rossiya Federatsiyasi Federal soliq xizmati
rasmiy sayti.

1^ O’zbeksiton Respublikasi Prezidentining Oliy Majlisga qilgan murojaatnomasi. 25.01.2020

2^ O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining qarori, 05.06.2020 yildagi 359-son.

3^ “Yangi O‘zbekistonda moliya-bank, byudjet-soliq, buxgalteriya hisobi va audit sohalarini yanada rivojlantirishning dolzarb masalalari”. Xalqaro ilmiy-amaliy konferensiya maqolalar toʻplami. Toshkent – “Iqtisod” – 2021.

4^ “Yangi O‘zbekistonda moliya-bank, byudjet-soliq, buxgalteriya hisobi va audit sohalarini yanada rivojlantirishning dolzarb masalalari”. Xalqaro ilmiy-amaliy konferensiya maqolalar toʻplami. Toshkent – “Iqtisod” – 2021.

5^ uzreport.news/finance

6^ uzreport.news/finance/

7^ uzreport.news/finance/

8^ uzreport.news/finance/

9^ uzreport.news/finance/

10^ uzreport.news/finance/

11^ uzreport.news/finance/

12^ O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2021-yil 30-dekabrdagi PQ-73-son qaroriga
3-ILOVA

13^ O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2021-yil 30-dekabrdagi PQ-73-son qaroriga
4-ILOVA

14^ O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2021-yil 30-dekabrdagi PQ-73-son qaroriga
1-ILOVA

15^ O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2021-yil 30-dekabrdagi PQ-73-son qaroriga
1-ILOVA