H aro ratn in g o ‘zgarishi ham da havo va organizm lar t a ’sirida to g ‘
jinslari m inerallarining
parchalanish hodisasiga nurash deyiladi. Tuproq
ona jinsining paydo boiishidagi dastlabki jaray o n
hisoblangan nurash,
uni yuzaga keltiradigan ayrim tabiiy om illar ta ’siriga k o ‘ra,
fizikaviy,
kimyoviy va
biologik nurash turlariga bo‘linadi.
Tuproqning paydo b o ‘lishi, rivojlanishi va unum dorligini belgilovchi
asosiy om illar quyidagilardan iborat:
tu p ro q ona jinsi, o'sim liklar va
hayvonot olami, iqlim, joyining relyefi, tuproqning yoshi va inson faoliyati.
Bu om illar tuproq paydo b o ‘lishiga turlicha t a ’sir k o 'rsatadi. Dem ak,
tu p ro q unum dorligi nisbiy tushunchadirki, u h a r
xil sh art-sh aro itlar
ta ’sirida o'zgarib turadi.
Tuproqning morfologiyasi.
T uproq tashqi belgilarining majmuasi uning
m orfologiyasini belgilaydi. T uproq kesm asi,
genetik gorizonti, rangi,
tuzilmasi, m exanik tarkibi, qovushmasi va quyilm alari tuproqning m uhim
m orfologik belgilaridir.
Tuproqning genetik gorizonti.
T uprog'i tekshiriladigan joyda chuqur
qazilsa, bu ch u q u rn in g vertikal d evoridagi k o 'z g a
tash la n ib tu rg an
m orfologik belgilar tuproqning bir necha qatlam d an tuzilgan ekanligini
ko'rsatadi. Bir-biridan farq qiladigan bunday qatlam lar
genetik gorizontlar
deyiladi.
Do'stlaringiz bilan baham: 
