O'zbekiston respublikasi oliy va 0 ‘rta maxsus t a ’lim vazirligi

Un tortish sanoati 
chiqindilarinini’ 
kimyoviy tarkibi va to'yim liligi har xil bo'lad i. D on 
ck inlarining kcpagi (k o 'p in c h a b u g 'd o y va jav d a r) qishloq x o 'jalik
hayvonlari uchun yuqori to'yim li ozuqa hisoblanadi. Kepak to'yimliligi 
b o 'y ich a d o n d u n past tu ra d i. K cpak o m ixta yem va oziq ach itq isi 
tay y orlash d a q o 'lla n ila d i. Som on, ildizm eva va boshqa o zu q alarg a 
a ra lash tirib m ollarga bcriladi. O q sh o q p a rra n d a la rn i boqish uchun 
foydalaniladi. B ug'langan holda ch o 'c h q ala rg a ham da qoram ollarg a 
bcrish m umlkin.
Yoj>‘-inoy islilab cliiqarish korxonalar chiqindilari. 
Asosiy chiqindi 
bu
- kunjara va kunjara tolqonidir. Bu ozuqalar oqsil, karbon suvlari va
67

---

fosforga boy b o 'la d i. M o llarg a k u n g a b o q a r, z ig 'ir, k u n ju t, chigit 
kunjarasi k o 'p qo'llaniladi. Chigit kunjarasi to'yimliligi bo'yicha pastroq 
bo'ladi, chunki chigit q attiq qobiq bilan o'ralgan. Soya kunjarasi va 
tolqoni tark ib id a oqsil k o 'p b o 'la d i (43-45foiz), oson hazm b o 'lad i, 
barcha turdagi m ollarga beriladi. U m um an, k unjaraning to'yim liligi 
yuqori bo'ladi: zig'ir kunjarasi 0,7 kg, kungaboqarning kunjarasi 0,9 kg, 
soya 0,8 kg va chigitning 0,8 kg m iqdori bir ozuqa birligiga tengdir.
Qand ishlab chiqarish korxonalari chiqindilari bu 
- turp va qiyomdir. 
Lavlagi turpi zavodlarda lavlagining shirasi siqib olingandan keyin qolgan 
qismidir. T arkibida 93 foiz suv bo'lib, oqsil va mineral m oddalar kam
bo'ladi. Lavlagi turpi asosan sog'in sigirlarga va bo'rdoqiga boqilayotgan 
qoram ollarga beriladi. Yangi lavlagi turpining 12 kg, quritilganining 1,2 
kg bir ozuqa birligiga teng b o ia d i. Qiyom i asosan ch o 'ch q alarg a va 
qoram ollarga oziq sifatida beriladi. 1 kg qiyom tarkibida 0,8-1,0 ozuqa 
birligi va 41g hazm lanadigan oqsil bo'ladi.O datda, qiyom suvga va dag'al 
ozuqaga aralashtirib m ollarga beriladi.