O'zbekiston respublikasi oliy va 0 ‘rta maxsus t a ’lim vazirligi

Bargi oddiy barg, lentasim on shaklda, barg shapalog'i va barg qinidan 
iborat: barg qinini barg shapalog'iga o 'ta r yerida ikkita barg quloqchasi
72

---

va ichkarisida barg tilchasi joylashgan. Tilcha suvni poya bilan barg 
qinining orasiga tushishiga to'sqinlik qiladi. Barg qinining ikki tom onida 
hosil bo'lgan barg quloqchalari esa barg qinini poyada ushlab turishga 
yordam beradi.
Gulto'plami. D o n li o ‘sim lik larn in g g u lto 'p la m i b u g 'd o y , a rp a , 
ja v d a rd a b o sh o q sim o n , suli , jo 'x o r i, ta riq , sh o lid a supurgisim on, 
m akk ajo 'x o rid a esa gu lto 'p lam ikki xil: supurgisim on va so 'tasim on 
bo'ladi.
M evasi. D o n uch qism d an - ikki q a v a t q o b iq , e n d o sp erm va 
m urtakdan ibo rat. U ru g ' q o b ig 'in in g tashqi qism i meva q obig'i deb 
ataladi, u ikki q atlam dan ib orat b o 'lib , tuguncha devorlaridan hosil 
b o 'lad i. Q o b iq nin g ikki qism i u ru g ' q o b ig 'i deyiladi, bu ham ikki 
q a tla m d a n ib o ra t b o 'lib , u la r u ru g ' k u rta k n in g ik k ita q o b ig 'id a n
rivojlanadi.
Po'stli donda aytib o'tilgan qism lardan tashqari donni o 'rab turgan 
qobiqdan iborat b o'lib, u qobiq gul q obig'idan tashkil topgan. Bunda 
gul qobig'i don bilan birikib ketadi.
D onli o'siin liklarn ing rivojlanish davrlari
Donli o 'sim lik larn in g u ru g 'i ekilg an dan so 'n g yangi u ru g ' hosil 
qilguncha ya’ni o'sim liklarni butun o'sishi m uddatida m a’lum rivojlanish 
dnvrlarini bosib o 'tad i. Rivojlanish davrlarida o'sim likda m orfologik 
o'/garish sodir bo'ladi va yangi organlar paydo bo'ladi va shakllanadi. 
I )onli ekinlar maysa hosil qilish, tuplanish, nay o'rash, boshoqlanish yoki 
ro’vuklanish, gullash va pishish kabi rivojlanishdavrlarinibosib o'tadilar.
O ’siinlikning k am id a 10 foizi m a ’lum d av rg a o 'ts a bu davrning 
boshlanishi va 75 foiz bo'lg an d a shu davrga to 'liq kirganligi bo'ladi. 
O'simliklar rivojlanish davrlarining boshlanishi va o'tishini, tabiiy ya’ni 
dala sharoitida kuzutuvlar asosida olib boriladi.
l.nboratoriya slmroitida esa har bir rivojlanish davrini aniqlash uchun 
laboratoriya sharoitida urug' to 'k ilib , uning unib chiqishi kuzatiladi. 
Quyida bu rivojlanish bosqichlarining tavsifi, turli organlarning paydo 
b o 'lis h i va d a v rla rn in g b ir-b irid a n fa rq q ila d ig a n b elg ilari b ilan
(anishtiriladi.