O’zbekistоn respublikаsi оliy vа o’rtа mахsus tа’lim vаzirligi

Kerakli asbob - uskunalar bilan ta'minlash. Tuproqni dalada o’rganib 
xaritasini tuzish uchun qilinadigan ishning mazmuniga, tuproq qoplamining aloxida 

---

27 
xususiyatiga va tuziladigan tuproq xaritaning vazifasiga bog’liq xolda aloxida asbob - 
uskunalar tanlab, tayyorlash shart 
Tuproqlarni xaritaga tushirishda quyidagi asbob uskunalar qo’llaniladi: 
- Kompas. 
- Oddiy geologiya razvedka tizimidagi kompas. 
- Brandis ekliometri yoki oddiy transportir qiyaliklarni nishabligining o’lchash 
uchun. 
- Kurvimetr xaritada masofani o’lchash uchun, ayniqsa bu asbob yordamida 
yo’llarni, qiyshiq-qing’ir yo’llarni, egri - bugri masofalarni o’lchash qulay; 
- Vizer chizg’ich - xarita bilan ishlaganda yo’nalishni vizirlash va chiziz uchun, 
tuproq kesmalarini biron joyga bog’lashni aniqlash uchun; 
- Dala sirkuli xaritada masofani o’lchash uchun; 
- Kompasli planshet lapkasi ko’z bilan chamalab xaritaga tushirish uchun; 
har - xil binokl (durbin) 
- Fotoapparat va rasmga tushirish uchun har - xil foto materiallar 
- Tuproq kundaliklari etiketkalarni, xaritalarni, qalamlarni, xlorid kislotani, pichoq, 
lupa, taxlanadigan metrni va boshqa mayda narsalarni, tuproqni xaritaga tushirish 
vaqtida kerakli narsalarni solib ko’tarib yurish uchun charmdan qilingan sumka. 
- Tuproq kesmalarini kovlash, parmalash va monolit olish maqsadlari uchun kerakli 
asboblar: - belkuraklar, lomlar va kirkalar, tuproq burlari. 
Amaliyotda har xil konstruktsiyadagi parmalardan foy dalanishga to’g’ri keladi. 
Izmaylskiy, Malkov, Smertin, Rozatsov, Kachenskiy, Negovelov va boshqa 
parmalardan. Aytib o’tilgan parmalar o’zining qadr qimmatiga va kamchiliklariga 
ega, Shuning uchun o’rganish maqsadiga, tuproq - guruhlarini xarakteriga qarab u 
yoki bu tuzilishdagi burlarni tanlash kerak. Parmalarni, pichoqlarii, belkurak, ketmon 
va boshqa asbob uskunalarni qayrash uchun chegaralangan sonda egovdan olish 
kerak.