O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maхsus ta’lim vazirligi

(toqu:vchb),oluv (olu:v), qo„shuv (qoshu:v) kabi.
“ O„ ” unlisi: 1) bir bo‘g‘inli so‘zlarda, shuningdek, ko‘p bo‘g‘inli so‘zlarning urg‘usiz bo‘g‘nida qisqa talaffuz etiladi: bo„ r(bor), to„r(tor),ro„ mol( romol) kabi;

2. 
   takroriy formalarning birmchi komponentida (urg‘uli bo‘g‘inda) cho‘ziq talaffuz qilinadi: ko‘p-ko‘p (ke:p-kep , zo „r-zo„r (zo „:r-zo „r), mo „l-mo „l ( mo „:l-mo „l kabi;
   
3. 
   “o‘ ” sayoz til orqa k, g , til o‘rta y va bo‘g‘iz undoshi (h) dan so‘ng ingichka (old qator) unli tarzida, chuqur til orqa q, g„, х undoshlaridan so‘ng yo‘g‘on (orqa qator) unli tarzida talaffuz etiladi: Qiyos qiling: ko„ l va qo„ l (kel va qol), go„ r va g„o „r (ger va g„or) , ho „l va xo „r (hel va xor), yo „l va qo „r (yel va qor) kabi.
   

“E” unlisi: 1) so‘z va bo‘g‘in boshida kengroq talaffuz etiladi: erkin(erkbn),ekin
(ekbn),eslamoq(eslamoq) kabi, bo‘g‘in ichida biroz torayadi (ket, bel,lekin, tezlik kabi) .
“A” unlisi: 1) sayoz til orqa k,g undoshlari bilan yonma-yon kelganda ingichka unli tarzida (kam - "bam", katta -“katfa”,gap -“gap”,gal -“gal”, gazlama - “gazlama”,kayfiyat -“kayfiyat” kabi), chuqur til orqa q, g„, х undoshlari bilan yondosh qo‘llanganda esa yo‘g‘on unli tarzida (qalam, qarg„a,qasida,g„am,g„alvir, xalq,xabar, xat kabi) talaffuz qilinadi.
“O” unlisi: quyi keng, kuchsiz lablangan unli tarzida talaffuz qilinadi: tosh(tosh), bahor(bahar), somon(saman), shamol(shamal) kabi. Shevalarda va jonli tilda bu unlining urg‘usiz bo‘g‘inda “a”ga yaqin talaffuz qilinish hollari ham uchraydi: somon>samon, dovon>davon kabi, ammo bu hol adabiy talaffuz (orfoepik me‘yor) hisoblanmaydi; 2) sayoz til orqa k, g undoshlaridan so‘ng ingichka, chuqur til orqa undoshlaridan so‘ng esa yo‘g‘on unli tarzida talaffuz qilinadi. Qiyos qiling: koshin(kashbn) va qoshiq(qashbq) ,kotib(katbb) va qolip(qalbp), komil(kaMbl) va qobil(qabbl), gov(gav) va g„ov(gDav), govmish(gavmbsh) va g„ovlamoq(gLlovlamaq) kabi; 3) urg‘uli bo‘g‘inda kuchliroq va biroz cho‘ziq talaffuz etiladi: bog„bon, obod so‘zlarining birinchi va oxirgi bo‘g‘inlaridagi “o” unlisi talaffuzini qiyoslang; 4) y va h undoshlari bilan yondosh qo‘llanganda ham “o” unlisi biroz ingichkalanadi. Qiyos qiling: yor va qor, hokim va xolis kabi( О -quyi keng,ingichka unli, o -quyi keng,yogDon unli ).
Undosh tovushlar orfoepiyasi
Undosh tovushlar orfoepiyasi ko‘proq kombinator va pozitsion omillar ta’sirida yuz beradigan fonetik hodisalarga bog‘liq bo‘ladi.Xususan:

1.