O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maхsus ta’lim vazirligi


b, d jarangli undoshlari so‘z oxririda jarangsiz p, t


Download 5.3 Mb.
bet157/272
Sana21.06.2023
Hajmi5.3 Mb.
#1645733
1   ...   153   154   155   156   157   158   159   160   ...   272
Bog'liq
Hozirgi o`zbek adabiy tili H.Jamolxonov2019

b, d jarangli undoshlari so‘z oxririda jarangsiz p, t tarzida talaffuz etiladi, bu hol o‘zbek adabiy talaffuzi uchun me’yor hisoblanadi : kitob> kbtap, borib borbpyozib yozbp, savod> savat, obod> abat kabi;

  • b, d undoshlari jarangsiz undoshlar bilan yonma-yon qo‘llanganda assimilatsiyaga uchrab, p,t holida talaffuz etiladi, bu hol ham adabiy talaffuz me‘yori hisoblanadi: ibtidoiy>bptbd3iy,badxat >batxat kabi;

  • j.z undoshlarining jarangsiz undoshlar ta‘sirida sh, s deb talaffuz etilishi ham adabiy til uchun me’yordir: ijtimoiy>bshtbm3iy, mazkur>maskYr kabi;

  • b,q undoshlarining intervokal holatda (ikki unli orasida) sirg‘aluvchi v, g„ undoshlariga o‘tishi ham adabiy talaffuz me’yorlariga xilof emas: bora ber>boraver, keta ber>ketaver, qo „shiq> qoshbigki kabi.

    Yasama so„zlar va grammatik shakllar talaffuzi

    1. -a”,“-la” affiksli ayrim fe’llarda tarixan o‘zak va affikslar uyg‘unlashuvi sodir bo‘lgan bo‘lib, bu shakllar hozir ham shu holicha talaffuz etiladi: ong+la>angla (aqla), son+a> sana(sana), yosh+a> yasha(yasha) kabi;

    2. q,k bilan tugagan otlarning egalik affikslari bilan turlangan shakllari quyidagicha talaffuz etiladi: a) ko‘p bo‘g‘inli so‘zlarda: qishloq>qishlogDimiz (qbishlog‘bimbiz), telpak>telpagim ( telpagim) kabi.Bir bo‘g‘inli so‘zlarda bunday o‘zgarish bo'lmaydi: o‘q> o‘qi(oqbi) tok> toki(toki) kabi (yoq, yo‘q so‘zlari bundan mustasno);


    3. Download 5.3 Mb.

      Do'stlaringiz bilan baham:
  • 1   ...   153   154   155   156   157   158   159   160   ...   272




    Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
    ma'muriyatiga murojaat qiling